Dzisiaj zapraszam na spacer uliczkami miasta Pińczów, położonego w
dolinie Nidy w południowej części województwa świętokrzyskiego .
Miasteczko liczące ok. 12 tysięcy ludności jest ładnie położone
– od północy otaczają go niewysokie wzniesienia Garbu
Pińczowskiego a od południa dolina pokryta łąkami,i starorzeczami
Nidy. Od stolicy województwa Kielc jest oddalone o ok. 39 km.
Pińczów to
miasto szlacheckie lokowane w 1428 roku, którego rozwój rozpoczął
się od istniejącego tu w XII wieku kamieniołomu. Wtedy miasto
strzegł niewielki gród obronny, w miejscu którego w I poł. XIV
wieku został wzniesiony gotycki zamek.
Na przestrzeni wieków w
źródłach pisanych miasto zwano Piędziców, Pandziczow,
Pyandzyczow.
Dzisiejszą nazwa Pińczów utrwaliła się od XVI
wieku.
Nie jest
znany pierwszy założyciel miasta, wiadomo że w 1424 roku była
własnością rodu Oleśnickich.
Na przestrzeni ponad 600 lat Pińczów
z racji swojego położenia stał się wiodącym ośrodkiem
gospodarczym i kulturalnym Ponidzia. Do dnia dzisiejszego zachowało
się wiele zabytków z przeszłości które postaram się pokazać w
czasie tego spaceru.
Nasz spacer
rozpoczniemy z Placu Wolności a to z uwagi na znajdujące się tu
parkingi umożliwiające pozostawić samochód. Niestety w dni robocze w godz. od 8 - 16 parkingi są płatne: do 30 min. - 1 zł; za 1 godz. - 2 zł; za dwie godz. i każdą następną - 2 zł. (ceny z 2017r.)
Moja propozycja
wycieczki ma długość ok. 6 km i pozwala zobaczyć większość
ciekawych obiektów. Poniżej plan Pińczowa z naniesioną trasą
spaceru i kilometrażem.
0,0 km
trasy – parking na Placu Wolności. Rozpoczynamy spacer
kierując się w kierunku ulicy Piłsudskiego. Idąc mijamy fontannę (na planie nr 1) oraz pomnik (na planie nr 2).
0,18 km
trasy – jesteśmy na rogu ulicy Piłsudskiego i Placu Wolności.
Na rogu Placu Wolności pod nr 25 stoi budynek dawnej szkoły tzw.
koloni akademickiej pod zarządem Akademii Krakowskiej (na planie nr 3). Budynek
został wybudowany w 1701 roku z funduszy ordynata Józefa Władysława
Myszkowskiego na potrzeby szkoły.
Szkoła
funkcjonowała w nim do 1865 roku tj. do momentu przeniesienia jej do
pałacu Wielopolskich. Ciekawostką jest fakt, że ukończył ją
Hugo Kołłątaj co widać na ścianie budynku w postaci pamiątkowej
tablicy. W latach
1815-1831 w budynku utworzono Szkołę Wojewódzką którą skończyło
wiele znanych osób między innymi: ojciec Stefana Żeromskiego –
Wincenty, Kajetan Wincenty Kielisiński, rysownik i sztycharz, Adolf
Dygasiński – piewca Ponidzia.
0,2 km
trasy – kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty w
Pińczowie (na planie nr 4). Trudno go nie zauważyć gdyż od strony ulicy
Piłsudskiego w oczy rzuca się ogromna 14 metrowa barokowa dzwonnica
wybudowana w latach 1685-1691 przez Wojciecha Trybulskiego z Kielc.
Na dzwonnicy znajdują się cztery dzwony, a na placu kościelnym,
obok dzwonnicy stoi figura Matki Bożej na kolumnie korynckiej z 1661
roku.
Obchodząc
świątynię dookoła widzimy kilka obiektów usytuowanych na placu
kościelnym, a są to: od strony północnej figura św.Floriana, od
strony zachodnio-południowej znajduje się krzyż i grób
ks.Tadeusza Marchaja, zaś od strony południowej przy ścianie
kościoła stoją dwa pomniki – Jana Pawła II i kardynała
Zbigniewa Oleśnickiego.
Pierwszy
kościół w tym miejscu istniał już w 1326 roku. W latach
30-tych XV wieku z fundacji biskupa krakowskiego Zbigniewa
Oleśnickiego wybudowano kościół murowany. W 1443 roku na
zaproszenie biskupa przybyli paulini, którzy przejęli świątynię
na klasztorną.
Za czasów
Mikołaja Oleśnickiego do Pińczowa przybyli innowiercy i w roku
1550 wypędzono z miasta Paulinów a w kościele powstał zbór
kalwiński.
Obecny
wygląd kościoła pochodzi z I połowy XVII weku, kiedy to cały
zespół budynku przebudowano w stylu manieryzmu.
Z pierwotnego
kościoła ufundowanego przez biskupa Oleśnickiego zachowała się
jedynie gotycka fasada z kruchtą zachodnią z widocznym na zworniku
sklepienia krzyżowo-żebrowego herbem Dębno.
Kruchta i
fasada świątyni zostały nadbudowane a autorem przebudowy był
prawdopodobnie Tomasz Poncino, XVII-wieczny włoski architekt. Od strony
południowej, do nawy dobudowana w latach 1720-1723 kaplica Aniołów
nakryta kopułą, w ołtarzu której znajduje się obraz Archanioła
Gabriela.
Wnętrze kościoła św.Jana Apostoła i Ewangelisty
utrzymane jest w stylu barokowym z bogatymi dekoracjami malarskimi i
sztukatorskimi. Sklepienie wypełnione polichromią zaś ołtarz główny i ołtarze boczne z bogatą dekoracją w stylu regencji.
0,3 km
trasy – jesteśmy na skwerze przed budynkiem dawnego zespołu
klasztornego Paulinów znajdującego się po północno-wschodniej
stronie kościoła św. Jana Apostoła. Na skwerze stoi pomnik piewcy
Ponidzia – Adolfa Dygasińskiego (na planie nr 5).
Adolf
Dygasiński urodził się na Ponidziu we wsi Niegosławice – był
wybitny polski m powieściopisarzem i publicystą opisującym piękno
Ponidzia, autorem między innymi książki „Wilk, psy i ludzie”.
W swojej twórczości często poruszał tematykę życia mieszkańców
wsi i małych miasteczek, podkreślając wspólnotę losów ludzi i
zwierząt. W trakcie swojej kariery literackiej napisał
21 powieści i ponad 130 nowel; od 1884 roku (pierwszy tom nowel)
jego utwory ukazywały się w formie książkowej. Cieszyły się
sporym powodzeniem, były tłumaczone na rosyjski i niemiecki.
Historia namalowania portretów pokazanych powyżej jest dosyć
ciekawa. Dygasiński pochodził z biednej i licznej rodziny –
często cierpiał na niedostatek i w czasie swojego życia musiał
pracować na swoje utrzymanie. W Warszawie był nauczycielem w kilku
szkołach, jednak pod zarzutem nauczania w języku polskim odebrano
mu prawo wykonywania zawodu. Podejmował więc prace jako prywatny
nauczyciel między innymi na dworach ziemiańskich, był między
innymi w roku 1867 wychowawcą 13-letniego Jacka
Malczewskiego - przyszłego wybitnego polskiego malarza. Nie dziwi
więc fakt, że w roku 1905 Jacek Malczewski namalował dwa portrety
swojego wychowawcy i nauczyciela.
Ze skwerem
sąsiaduje gmach dawnego zespołu klasztornego oo. Paulinów w którym
obecnie znajduje się Muzeum Regionalne i Centrum Informacji
Turystycznej (na planie nr 6).
Informacje
praktyczne:
otwarte od
2.V do 30.IX - wtorek,środa od 9 do 17 od 1.10 do 30.04 –
wtorek, środa od 9 do 16
czwartek,piątek od 9 do 16
czwartek, piątek od 9 do 15
sobota,niedziela od 10 do 17
sobota, niedziela od 10 do 16
Wstęp
płatny: normalny – 8 zł, ulgowy 4 zł. We wtorki wstęp
bezpłatny.
Początki
budowy gmachu klasztornego sięgają lat 1431-1449, a dzisiejszą
formę czworobocznej bryły z dziedzińcem w środku przybrał w
latach 1630-1642. W salach
muzeum znajdują się ekspozycje wystaw stałych i okresowych
związane z Pińczowem i regionem Ponidzia.
W salach muzeum większość eksponatów pochodzi z Ponidzia ukazując historię i kulturę tego regionu w postaci wystaw stałych i okresowych. Obejrzeć można eksponaty od czasów najdawniejszych po współczesne w dziale archeologicznym, etnograficznym czy historycznym.
0,4 km
trasy – róg ulic Grodziskowej, Floriańskiej i Marszałka
Józefa Piłsudskiego. Z Grodziskowej skręcamy na prawo w
Piłsudskiego.
Po
ok. 50 metrach przy ul. Piłsudskiego 9 budynek z przełomu XVIII i
XIX wieku (na planie nr 7).
Jest on o tyle ciekawy, że posiada ciekawy portal wejściowy z herbem Jastrzębiec pochodzącym z
rozebranego zamku którego ruiny odwiedzimy w czasie dalszego spaceru.
Dalej idziemy prosto wzdłuż ul. Piłsudskiego.
0,55 km
trasy – róg ulicy Piłsudskiego i Nowy Świat. Skręcamy w
ulicę Nowy Świat. Po prawej stronie rzuca się w oczy baszta
ogrodowa (na planie nr 8) a za nią wejście do parku
przypałacowego Wielopolskich.
Jest to
renesansowy pawilon ogrodowy zwany również basztą zaprojektowany
przez Santi Gucciego, będący pozostałością po nieistniejącym
już ogrodzie włoskim przy rezydencji ordynatów pińczowskich. U
góry nad portalem balkonowym widać herb rodu Myszkowskich –
Jastrzębiec.
Z parku
przypałacowego podziwiamy piętrową bryłę pałacu Wielkopolskich
(na planie nr 9) wybudowanego w latach 1773-1799 przez X ordynata Ordynacji
Pińczowskiej – Franciszka Wielopolskiego. Niestety tylko z
zewnątrz gdyż obiekt jest zaadaptowany dla potrzeb pobliskiej
szkoły – wstęp na zewnątrz bezpłatny.
Jego
klasycystyczną architekturę najlepiej obrazuje fasada rezydencji,
którą zdobią płaskorzeźbione sceny mitologiczne a także orzeł
i herb margrabiego Franciszka Wielopolskiego. Rzeźby z
przełomu XVIII i XIX w., przedstawiające rzymską
boginię wiosny i kwiatów Florę oraz boginię owoców Pomonę,
stoją po obu stronach schodów prowadzących na ganek.
Od strony
północnej pałacu znajduje się wzgórze zamkowe na którym kiedyś
stał potężny zamek Oleśnickich wybudowany XV wieku przez biskupa
krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego.
W roku 1729
zamek przeszedł na własność nowego ordynata pińczowskiego
hrabiego Franciszka Wielkopolskiego i zaczął podupadać, a po
wybudowaniu nowej rezydencji którą właśnie oglądamy stary zamek
rozebrano. Dzisiaj na wzgórzu można oglądać jedynie nikłe
pozostałości ruin.
Opuszczamy ogród pałacowy i obok pomnika Piłsudskiego dochodzimy do ul. Piłsudskiego róg Żwirki i Wigury.
0,84 km trasy - jesteśmy przy drodze nr 766 i jest to bardzo ważny moment. Po drugiej stronie jezdni stoi ostatni mieszkalny budynek Piłsudskiego 20 za którym ścieżką podchodzi się na wzgórze św. Anny.
Kto nie ma ochoty zobaczenia pozostałości zamku Oleśnickich może od razu przejść na drugą stronę ulicy i ścieżką skierować się na wzgórze św. Anny by zobaczyć zabytkową kaplicę i panoramę miasta (zaoszczędzi wtedy ok. 1 km trasy). Dla lepszej orientacji załączam planik wariantu dojścia na wzgórze zamkowe. Po obejrzeniu pozostałości zamku wracamy w to samo miejsce - będzie to wtedy 1,82 km trasy.
0,84/1,82 km
trasy – ul. Piłsudskiego róg Franciszka Żwirki i Stanisława
Wigury. Przechodzimy na drugą stronę ul. Piłsudskiego za ostatnim domem na tej ulicy (nr 20) ścieżką
zaczynamy ostre podejście na wzgórze św. Anny. Warto tam podejść z
uwagi na ładne widoki na okolicę i zabytkową kaplicę.
1,95 km
trasy – jesteśmy na wzgórzu przy kaplicy św. Anny (na planie nr 11). Przy
kaplicy znajduje się doskonały punkt widokowy na Pińczów i
okolicę.
Ale
najważniejszym obiektem na wzgórzu jest manierystyczna kaplica św.
Anny wybudowana w 1600 roku. Powstała wg projektu królewskiego architekta
Santi Gucci z fundacji margrabiego Zygmunta Myszkowskiego –
marszałka wielkiego koronnego i właściciela Pińczowa. Jest
uważana za pierwszą w Polsce wolno stojącą kaplicę kopułową o
przeznaczeniu kultowym.
W
przeszłości kaplica otoczona była umocnieniami stanowiącymi część
systemu fortyfikacyjnego wcześniej wspomnianego zamku pińczowskiego.
Ślady fortyfikacji zachowały się od strony północno-
wschodniej. A tak na rysunkach przedstawiali kaplicę w latach Erik
Jonson Dahlberg w 1657 roku oraz Kajetan Kielisiński w 1842 roku.
Patrząc
na te dwa rysunki których wykonanie dzieli prawie 200 lat, widać
że pierwotnie kaplica posiadała cztery wieżyczki narożne,
które z powodu zaniedbania odpadły w XVIII wieku. W 1783 roku
kaplica została przeznaczona do rozebrania jednak szczęśliwie do
tego nie doszło i w roku 1851 doczekała się renowacji, ale już
bez wieżyczek.
Kaplica jest
wybudowana z łatwo dającego się obrabiać miejscowego kamienia
tzw. pińczaka będącego ulubionym tworzywem stosowanym w pracowni
kamieniarskiej Gucciego. Wokół kaplicy rozlokowane są figury
świętych wykonane w pierwszej połowie XIX wieku: św. Michała
Archanioła, św. Pawła oraz pusty postument po figurze św. Tekli.
Od kaplicy
idziemy w kierunku najwyższego punktu tj. Wzgórza św. Anny
znajdującego się na wysokości 258,8 m n.p.m i ścieżką schodzimy
w kierunku wschodnio-południowym do widocznego ze wzgórza
cmentarza, a właściwie czterech cmentarzy tj: cmentarza
parafialnego, znajdującego się w jego obrębie starego cmentarza
tzw. „Lapidarium” , cmentarza wojskowego i pozostałości dawnego
cmentarza żydowskiego.
2,24 km trasy
– parking na rogu cmentarza zlokalizowany przy ul. Grodziskowej.
Wchodzimy pierwszą furtką na teren cmentarza parafialnego. Tak jak
na każdym cmentarzu tak i na tym odnajdziemy wiele ciekawych
nagrobków z miejscowego budulca.
Cmentarz
parafialny powstał w końcu XVIII wieku po zamknięciu cmentarza
przy kościele paulinów. W obszarze cmentarza parafialnego jest tzw.
Stary Cmentarz (lapidarium - na planie nr ) w którym zgromadzono stare nagrobki ,
rzeźby w postaci figur świętych, obelisków, urn. Te bogato
zdobione herbami, motywami roślinnymi, inskrypcjami nagrobki są
warte obejrzenia.
Alejką
przechodzimy na koniec z cmentarza parafialnego i furtką wchodzimy
na cmentarz wojskowy z I wojny światowej (na planie nr 13).
Na cmentarzu
wojennym spoczywa 938 żołnierzy poległych w latach 1914-1915.
Wśród pochowanych jest 9 żołnierzy z armii niemieckiej, 497 z
rosyjskiej oraz 432 z armii austro-węgierskiej.
Pomiędzy
mogiłami żołnierskimi stoi kaplica cmentarna w której znajduje
się marmurowa płyta upamiętniająca pięciu harcerzy z Szarych
Szeregów zamordowanych przez Niemców w 1943roku.
2,78 km
trasy – wychodzimy z cmentarza wojennego i znajdujemy się na
rogu ulicy Grodziskowej i Ścigna. Oddalamy się od cmentarza w
kierunku wschodnim.
2,97 km
trasy – róg ulicy Grodziskowej i Nowej. Skręcamy w prawo w
ulicę Nową. Od ulicy Grodziskowej, wzdłuż ulicy Nowej aż po
ulicę Batalionów Chłopskich istniał kiedyś cmentarz żydowski
stary i nowy (na planie nr . Do chwili obecnej nie ma po nich śladu, a resztki
zebranych macew zobaczyć można oglądać przy pińczowskiej
synagogi – do której niedługo dojdziemy.
Poniżej dwa
zdjęcia ukazujące lokalizację na starej mapie i wygląd cmentarza
żydowskiego w Pińczowie znalezione w internecie.
3,29 km
trasy – róg ulicy Nowej i Batalionów Chłopskich. Skręcamy w
prawo w Batalionów Chłopskich i kierujemy się w kierunku centrum
Pińczowa. Po prawej stronie budynek „Tesco”.
3,52 km
trasy – mijamy po prawej stronie ulicę Spółdzielczą.
3,59 km
trasy – jesteśmy w dzielnicy Pińczowa – Mirowie. Mirów
został założony 1 lipca 1592 roku przez margrabiego Zygmunta
Gonzawę Myszkowskiego jako Nowe Miasto Mirów.
Po lewej
stronie przy ulicy Batalionów Chłopskich nr 32 renesansowy Dom
Ariański z przełomu XVI i XVII wieku zwany mylnie Drukarnią
Ariańską (na planie nr 15)
Pierwszym
właścicielem domu był prawdopodobnie Daniel z Łęczycy, drukarz
kalwiński. Obecnie w budynku mieści się Oddział Archiwum
Państwowego w Kielcach.
3,71 km
trasy – pomiędzy budynkami doszliśmy do ulicy Mirowskiej do
wschodniej ściany klasztoru oo. franciszkanów i kościoła pw.
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny (na planie nr
Nowy Mirów
został założony 1 lipca 1592 roku. Kościół został ufundowany
przez biskupa Piotra Myszkowskiego, a jego budowę rozpoczął
Zygmunt Gonzaga Myszkowski którą po jego śmierci dokończył w
1619 roku jego syn Ferdynand Myszkowski.
W 1683 roku do Pińczowa
zostali sprowadzeni przez Stanisława Kazimierza Myszkowskiego
franciszkanie reformatorzy, którzy założyli swój klasztor i
zamienili świątynię w kościół klasztorny.
Zakonnicy przebywali
w klasztorze do 1910 roku do śmierci ostatniego z zakonników, a
następnie klasztor został zlikwidowany przez władze carskie.
Ponownie zakonnicy powrócili w 1928 roku.
Wnętrze kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny zdobi dziesięć ołtarzy
barokowych z poł. XVIII w. W ołtarzu głównym znajduje się krucyfiks z
końca XVII w.
Po prawej stronie nawy poprzecznej –
ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa. W kaplicy z kopułą – ołtarz św.
Jana Nepomucena. Dalej znajdują się ołtarze: św. Piotra Alkantary, św.
Prospera. św. Antoniego, św. Anny, św. Maksymiliana Marii Kolbego.
Cudowny obraz Matki Boskiej Mirowskiej
wzorowany na Salus Populi Romani z Bazyliki Matki Bożej Śnieżnej w
Rzymie, znajduje się po lewej stronie nawy poprzecznej.
Prawdopodobnie
namalowanie wizerunku zlecił Zygmunt Gonzaga Myszkowski ok. 1600 r.
krakowskiej pracowni Tomasza Dolabelli, nadwornego malarza władców z
dynastii Wazów.
Obraz namalowany na deskach. Stojąca Maryja podtrzymuje
dzieciątko na lewej ręce. U dołu – postaci św. Stanisława i św.
Wojciecha. Kult Matki Boskiej Mirowskiej pielęgnowany przez
franciszkanów trwa niezmiennie od stuleci. Początkowo umieszczony w
kaplicy zamku Myszkowskich. W 1683 r. – obraz przeniesiono do kościoła. W
1992 r. skronie Madonny i Jezusa zostały przyozdobione koronami. W
kościele mieści się Kaplica Katyńska - została poświęcona przez ks.
Prałata Zdzisława Peszkowskiego.
3,78 km
trasy – ulica Batalionów Chłopskich przy kościele. Idziemy
dalej w kierunku centrum miasta.
4,02 km
trasy – róg ulicy Batalionów Chłopskich i ulicy Górnej.
Skręcamy w lewo w ul. Górną do widocznej w oddali synagogi (na planie nr 17).
4,11 km trasy - stara synagoga. Jest to tzw.
stara synagoga wybudowana w latach 1594-1609 za zezwoleniem marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Gonzagi Myszkowskiego przy dzisiejszej ulicy
Klasztornej która przetrwała do dnia dzisiejszego, a której krótką
historię przytoczę za chwilę.
W Pińczowie istniała również
przy ulicy Krakowskiej druga murowana synagoga tzw. nowa, wybudowana
w 1682 roku - zniszczona przez Niemców podczas II wojny światowej,
której ruiny rozebrano po wojnie.
Więcej
szczęścia miała murowana synagoga przy ulicy Klasztornej w której właśnie jesteśmy, pomimo zaniedbania w okresie międzywojennym,
znacznej dewastacji w czasie trwania II wojny światowej jak również
niewłaściwej eksploatacji po II wojnie światowej w latach 80-tych
XX wieku przeszła pod opiekę Muzeum Regionalnego w Pińczowie.
Dzięki wielu instytucjom, fundacjom i wieloletnich remontach
zawdzięczamy jej dzisiejszy wygląd. Synagogę
można zwiedzać. Wstęp jest płatny: bilety w kasie Muzeum Regionalnego w cenie: normalny – 8 zł,
bilet ulgowy – 4 zł. Dni i godziny otwarcia takie jak podałem
wcześniej przy zwiedzaniu Muzeum Regionalnego. Oto kilka zdjęć z wnętrza starej synagogi przy ul. Klasztornej.
Wcześniej
przechodziliśmy obok dawnych cmentarzy żydowskich które
dzisiaj nie istnieją - odzyskane fragmenty macew są wbudowane w
otaczający synagogę mur tworząc lapidarium ku pamięci Żydów
pińczowskich.
4,24 km
trasy – ulicą Klasztorną dochodzimy do ulicy Legionistów
w okolicy Placu Wolności gdzie zaczynaliśmy nasz spacer.
Zobaczyliśmy większość najcenniejszych zabytków Pińczowa. Kto
nie ma więcej czasu może w tym miejscu zakończyć spacer.
Ja
kontynuuję dalszy spacer by lepiej poznać Pińczów, skręcam w
lewo i ulicą Legionistów kieruję się w kierunku południowym.
4,4 km
trasy – skrzyżowanie ulic. Po prawej ulica Zacisze, po lewej
ulica Armii Krajowej. My idziemy dalej prosto.
4,67 km
trasy – skrzyżowanie ulic. Po prawej i lewej ulica Republiki
Pińczowskiej. Idziemy dalej prosto.
4,53 km
trasy – po prawej stronie dworzec autobusowy w Pińczowie.
Skręcamy w prawo i obok dworca autobusowego, ścieżką idziemy w
kierunku widocznego zalewu. Za budynkiem dworca uważny obserwator
zauważy zabytkową kapliczkę (na planie nr 18).
4,79 km
trasy – ścieżką wzdłuż zalewo doszliśmy do ulicy Pałęki.
Po prawej stronie restauracja Laguna. Dalej idziemy ulicą Pałęki
biegnącą wzdłuż brzegu zalewu.
5,2 km
trasy – kemping nr 257 nad
zalewem (na planie nr 19). Tu chwilę odpoczywamy – po drugiej stronie zalewu
lądowisko Aeroklubu Pińczów. Po prawej stronie kempingu boisko i
hala sportowa. Idziemy uliczką pomiędzy tymi obiektami.
5,43 km
trasy – skręcamy w lewo. 5,53 km trasy – skręcamy w
prawo.
5,7 km
trasy – rondo u zbiegu ulic: Republiki Pińczowskiej, 3-go
Maja, 1-go Maja, Żwirki i Wigury. W rozgałęzieniu ulicy 1-go Maja
a 3-go Maja stoi pomnik w hołdzie lotnikom szkoły szybowcowej (na planie nr 20).
Tuż przy
rondzie znajduje się stacja końcowa kolejki wąskotorowej (na planie nr 21). Świętokrzyska Kolejka Dojazdowa "Ciuchcia Expres Ponidzie" spółka z o.o., dawna Jędrzejowska Kolej Dojazdowa, powstała w 1917 roku. Trasa biegnie przez część regionu Ponidzia w południowej części województwa świętokrzyskiego, z Jędrzejowa, poprzez miejscowość Jasionna, Wygoda, Motkowice, Umianowice do Pińczowa.
Od kilku lat rozkład jazdy ciuchci nie ulega zmianie. Podróż zaczyna się w Jędrzejowie w każdą niedzielę o godz. 1o00. Na trasie ok. 30 km do Pińczowa można podziwiać malownicze krajobrazy i meandry Nidy. W Pińczowie jest możliwość prawie 3 godz. zwiedzania miasta, by o godz. 1800 znowu być w Jędrzejowie. Poniżej rozkład jazdy i ceny na rok 2017.
Nasza rodzinka planuje zorganizować w najbliższym czasie wycieczkę w czasie której z Radomia dojedziemy samochodami z załadowanymi rowerami na stację w Jędrzejowie, następnie z rowerami dojedziemy ciuchcią do Pińczowa i powrócimy rowerami do Jędrzejowa. Po zrealizowaniu tego planu zamieszczę fotorelację.
5,99 km
trasy – z ul. 3-go Maja, po minięciu ogrodzenia więzienia, skręcamy na prawo w ulicę Jana Wójcika i idziemy do końca tj. ok. 150 metrów.
6,19 km trasy - skrzyżowanie z ulicą 11-go Listopada. Przechodzimy na wprost do widocznej na górce furtki prowadzącej na cmentarz tzw. "Zawięzienie" (na planie nr 22). Jest
to miejsce pamięci narodowej, a nazwa wywodzi się od więzienia (dawne
koszary) znajdującego się po drugiej stronie ulicy 11-go listopada.
W latach
1939–1944 Gestapo, Żandarmeria i Ekspedycja Karna rozstrzelała w tym miejscu i po zewnętrznej
stronie muru więziennego setki Polaków. Tu znajduje się grób czterech instruktorów harcerskich z Szarych Szeregów rozstrzelanych 1 lipca 1943 roku oraz zbiorowy grób więźniów zamordowanych przez hitlerowców w okolicznych lasach. Po
wojnie ich szczątki ekshumowano i tu złożono. W 1989 roku ustawiono
metalowy krzyż i odprawiona została msza w intencji pomordowanych.
6,57 km trasy - róg ulicy 11-golistopada i Żwirki i Wigury. Skręcamy w lewo i po 100 metrach skręcamy w prawo w ulicę Wdowią, którą dochodzimy do Placu Konstytucji - jesteśmy na 6,93 km trasy. Stoi tu pomnik
Konstytucji 3-go Maja.
Autorem pomnika był kamieniarz-artysta z Pińczowa Antoni Piekoszewski. Odsłonięcie pomnika odbyło się 3 maja 1917 roku na dawnej ul. Magistrackiej - centrum ważnych instytucji państwowych. W czasach PRL święto Konstytucji 3-go Maja było na cenzurowanym więc pomnik zdemontowano i pomnik powrócił na swoje pierwotne miejsce dopiero w latach 90 dwudziestego wieku.
Od pomnika, ulicą 3-go Maja dochodzimy do Placu Wolności gdzie zaczynaliśmy spacer. Tu kończymy naszą przygodę po przejściu w czasie której pokonaliśmy ok. 7 km.