Republika Czeska - spacer uliczkami Starego Miasta Ołomuńca. Część. II - Dolny Rynek + spacer uliczkami. Wycieczka z dnia 25 maja 2017r.
W części I spaceru po Ołomuńcu chodziliśmy po Górnym Rynku. W tej części idziemy na Dolny Rynek - na planie oznaczony nr 12.
Dla lepszej orientacji poniżej plan z naniesionymi obiektami pokazanymi w tej fotorelacji.
12
- Dolny Rynek
13
- Kamienica pod Złotym Jeleniem
14
- Dom pod złotym sierpem
15
- Dom pod złotym statkiem
16
- Dom pod białą różą
17
- Fontanna Neptuna
18
- Kolumna Mariacka
19
– Fontanna Jowisza
20
- Kościół Zwiastowania z klasztorem Kapucynów
21
- Selezjańskie Arcybiskupie Seminarium
22
- Kościół św. Michała
23
- Figura św.Floriana
Kamienica pod Złotym Jeleniem (czes. měšťanský
dům U Zlatého jelena) - na planie nr 13. Jest to narożna kamienica łącząca Górny Rynek z Dolnym Rynkiem.
Nazwa
wywodzi się od płaskorzeźby umieszczonej na narożnym wykuszu
przedstawiającej złotego jelenia. W średniowieczu była tradycja
nazywania budynków, sklepów oraz nadawania im symboli. W tym przypadku
budynek był zaliczany do 15 domów kupieckich, a każdy z nich miał swoją
nazwę.
Oto przykłady nazw domów kupieckich widocznych na górnym zdjęciu patrząc od lewej: mieszczański dom pod złotym jeleniem (czes. měštˇanský dům U zlatého jelena) - na planie nr 13; dom pod złotym sierpem (czes. dům "U zlatého srpu) - na planie nr 14; dom pod złotym statkiem (czes. dům "U zlaté lodi ") - na planie nr 15; dom pod białą różą (czes.dům "U bílé růže")- na planie nr 16.
Po około 100 metrach plac się rozszerza i jesteśmy na Dolnym Rynku (czes. Dolni náměstí) - na planie oznaczony nr 12.
Wchodząc od strony Górnego Rynku wpadamy prosto na ustawioną w centralnej części placu Dolnego Rynku następną tzw. Fontannę Neptuna (czes. Neptunova kašna)
- na planie nr 17. Na zdjęciu dolnym Fontanna Neptuna , a za nią
widoczna Kolumna Mariacka. Doskonale widać również (po stopniach przy
fontannie) pochyłość placu - nie dziwi więc fakt, że plac nazwany został
Dolnym Rynkiem.
Fontanna Neptuna (czes. Neptunova kašna) - została wybudowana w 1683 roku w cyklu budowy barokowych fontann z antycznymi motywami.
Oczywiste, że centralna rzeźba
fontanny przedstawia Neptuna, rzymskiego boga wód, chmur i deszczu który jest
odpowiednikiem greckiego Posejdona - boga morza.
Atrybutem Neptuna jest trójząb,
który na tej fontannie jest skierowany w dół w kierunku wody -
symbolizuje to uspakajanie wody oraz ochronę miasta. Fontanna Neptuna
jest najstarszą z sześciu barokowych fontann Ołomuńca. Wykonawcą rzeźby
Neptuna byli rzeźbiarz Michael Mandik i kamieniarz Vaclav Schuler.
Około 50 metrów od Fontanny Neptuna stoi Kolumna Mariacka tzw. morowa (czes. Mariánský morový sloup) - na planie oznaczona nr 18.
Kolumna Maryjna jest wyrazem
wdzięczności ołomunieckich mieszczan za ustąpienie epidemii, która
zaatakowała Morawy w latach 1714 do 1716.
Na
skręcanym słupie znajduje się rzeźba Maryi Niepokalanej, zaś dół zdobią
posągi ósemki świętych umieszczone na dwóch poziomach wykonane przez
dwóch rzeźbiarzy - Jana Sturmera i Tobiasza Schutza. Kolumna jest
wpisana na listę zabytków kultury narodowej.
Następna Fontanna Jowisza (czes. Jupiterova kašna) - na planie oznaczona nr 19 znajduje się również na Dolnym Rynku w jego południowo-wschodniej części, w pobliżu Kościoła Zwiastowania Panny Marii (czes.kostel Zvěstování Panny Marie) - oznaczony na planie nr 20.
Fontanna Jowisza na Dolnym Rynku powstała jako ostatnia ze zbioru
ołomunieckich fontann barokowych. Rzeźbę antycznego władcy bogów
Jowisza (Jupitera) z jego atrybutami tj. wiązką błyskawic w prawej ręce i orłem u swych nóg
stworzył pochodzący z Tyrolu rzeźbiarz Filip Sattler.
Ciekawostka
- w tym miejscu istniała kiedyś stara fontanna z posągiem św. Floriana.
Misa wodna i stary cokół pozostał a na miejsce św. Floriana ustawiono
Jowisza.
Do wymiany doszło w roku 1735 w
zamyśle zjednoczenia
tematycznych dekoracji rzeźbiarskich ołomunieckich fontann barokowych. W
pobliżu fontanny Jowisza stoi skromny kościół i klasztor zakonu
kapucynów wybudowany w 1655 - 1661 roku. Prosta fasada przednia z
trójkątnym szczytem ozdobiona jest na portalem wejściowym mozaiką
przedstawiającą Zwiastowanie.
Tak jak na Górnym Rynku tak i na
Dolnym Rynku ozdobą są stojące wokół kamienice. Część już pokazałem
wcześniej - oto jeszcze kilka z nich.
Nie będę opisywał poszczególnych
budynków jest ich mnóstwo, prawie każdy ma swoją nazwę adekwatną do
pierwotnego przeznaczenia - oto kilka przykładów: dom u czerwonego byka (czes.dům U červeného volka); dom pod zielonym wiankiem (czes. dům "U zeleného věnce"); dom przy zielonym drzewie (czes. dům "U zeleného stromu"; dom arcyksięcia Karola (czes.dům "U arcivévody Karla"); dom "Pod złotym Słońcem" (czes.dům "U zlatého sluncem"); dom pod "złotym krzyżem" (czes.dům "U zlatého kříže") itd. itd. A każdy ma długą historię, piękne detale architektoniczne w postaci wykuszy, portali, ozdobnych gzymsów.
Będąc na Dolnym Rynku przy fontannie
Jowisza warto przedłużyć spacer takimi uliczkami jak Kapucyńską, Kozia,
Szkolna, Pańska, Placem Żerotinów, Uniwersytecka, by idąc nimi poczuć
klimat Starego Miasta i zobaczyć jeszcze kilka bardzo ciekawych
obiektów.
Pierwszym takim obiektem może być potężny gmach Salezjańskiego Arcybiskupiego Seminarium (czes. Salesian - Arcibiskupský kněžský semináře) - na planie oznaczone nr 21, oraz przyległy kościół św. Michała (czes. kostel svatého Michala) - na planie oznaczony nr 22.
Seminarium znajduje się w pobliżu kościoła św. Michała, na miejscu dawnego klasztoru dominikanów. Pierwsze wzmianki o tym klasztorze dominikanów pochodzą z 1234 roku.
W
miejscu gdzie obecnie stoi kościół św. Michała Archanioła stał
pierwotnie gotycki kościół przy klasztorze dominikanów. Stary kościół
strawiły liczne pożary i zniszczenia wojny trzydziestoletniej.
W
latach 1673 - 1699 kościół został całkowicie przebudowany a ze starego
kościoła pozostała jedynie dzwonnica oraz połowa sklepienia zakrystii.
Nowy
kościół został zwieńczony trzema kopułami, z których największa liczy
35 metrów - dzięki kopułom kościół stał się pierwszą morawską kopulastą
budowlą.
Autorami
projektu nowego kościoła byli Giovanni Pietro Tencalla, a następnie
Domenico Martinelli którzy nadali budowli wybitnie barokowy charakter -
najlepiej widać to w bardzo bogato zdobionym wnętrzu.
Na placu Żerotinów ( stary morawski ród), pomiędzy kościołem św. Michała a budynkiem uniwersytetu stoi figura św.Floriana (czes.socha sv. Floriana)
- na planie ozznaczona nr 23. Nigdzie nie doczytałem się czy jest to
figura przeniesiona z cokołu na którym stoi teraz Jowisz na Dolnym
Rynku.
24
- Kaplica św. Sarkanda
25
- Jezuicki konvikt
26
- Brama Żydowska
27
- Kościół Marii Panny Śnieżnej
28
- Muzeum Sztuki
29
- Muzeum Regionalne
30
– Gmach Żandarmerii Wojskowej
31
– Fontanna Trytonów
32
– Budynek Biblioteki
33
– Katedra św. Wacława
34
– Kościł św, Maurycego
35
– Fontanna Merkurego
Za budynkiem uniwersytetu wchodzimy w ul. Uniwersytecką gdzie za bryłą budynku uniwersytetu wyłania się kaplica św. Jana Sarkandra (czes. kaple sv.Jana Sankandra) - na planie oznaczona nr 24.
Kaplica
św. Jana Sarkandra została wybudowana na miejscu dawnego więzienia, w
którym w roku 1620 był przetrzymywany i torturowany Jan Sarkander.
Historia kaplicy w tym miejscu sięga roku 1672 kiedy to w budynku więzienia urządzono kaplicę poświęconą męczennikom kościoła.
W
jej miejsce w latach 1703 - 1724 i 1721 - 1724 wzniesiono nową kaplicę w
stylu barokowym. Ostateczny dzisiejszy kształt i styl neobarokowy
został nadany po wybudowaniu nowej kaplicy w latach 1909-1912.
Kaplica
nakryta kopułą z latarnią, z przodu piękna absyda w kształcie koła w
której zewnętrznej ścianie znajduje się nisza z posągiem św. Jana
Sarkandra.
Pomiędzy
budynkiem uniwersytetu a kaplicą, na małym dziedzińcu stoi najmłodsza
fontanna w Ołomuńcu ustawiona w 2007 roku nosząca nazwę "Źródło wody
żywej" lub "Zdrojem żywej wody św. Jana Sarkandra" (czes. Pramen živé vody sv. Jana Sarkandra).
Idąc ulicą Uniwersytecką po prawej stronie mijamy duży, odnowiony budynek - jest to Jezuicki konvikt z kaplicą Bożego Ciała (czes. Jezuitský konvikt s kaplí Božího těla)
- na planie oznaczony nr 25. W budynku odbywa się nauka przez jeden
rok, przygotowująca kandydatów do wejścia do jednego z dwóch
istniejących seminariów na studia z teologii.
Warto
wejść na dziedziniec przez bramę wejściową z ładnym portalem gdyż można
wtedy zobaczyć nieliczne fragmenty pozostałości dawnych murów obronnych
z jedyną zachowaną do czasów obecnych bramą. Jest to tzw. Brama żydowska (czes.Židovská brána) - na planie oznaczona nr 26.
W
tym miejscu należy powiedzieć, że dawna stolica Moraw już w
średniowieczu pełniła funkcje obronne. Z tego okresu dotrwały jedynie
małe fragmenty murów obronnych z - właśnie w tym miejscu przy starej
Żydowskiej Bramie.
Dzisiaj
trudno sobie wyobrazić jak wyglądały potężne mury miejskie i
fortyfikacje - o ich potędze może świadczyć fakt że w 1756 roku
Ołomuniec przez pięć tygodni bezskutecznie był oblegany przez wojska
pruskie. Od tego czasu miasto było zaliczane do największych i
najdoskonalszych twierdzy na tym terenie.
Przed nami Plac Republiki (czes.náměstí Republiky). Zaraz na początku po prawej stronie bardzo charakterystyczny i ciekawy zabytkowy obiekt tj. Kościół Marii Panny Śnieżnej (czes. Kostel
Panny Marie Sněžné) - na planie oznaczony nr 27.
Kościół
Marii Panny Śnieżnej zbudowany przez jezuitów w latach 1712-1719 w
miejscu znajdującego się w tym miejscu klasztoru franciszkanów.
W
pierwszym okresie był kościołem uniwersyteckim, a roku 1778 stał się
kościołem garnizonowym - dopiero w roku 1952 stał się kościołem
parafialnym. Frontowy portal, tak jak wiele innych realizacji w tym
mieście wykonał Wacław Render.
Natomiast wnętrze
kościoła ozdobili swoimi obrazami i freskami malarze: Joseph Franz
Wickart, Johann Georg Schmidt oraz Johann Christoph Handke.
Zwracają uwagę m.in. barokowe malowidła zdobiące sklepienie nawy głównej (Cud Panny Marii Śnieżnej) oraz prezbiterium (Apoteoza Panny Marii).
Naprzeciwko kościoła Marii Panny Śnieżnej znajduje się budynek Muzeum Sztuki połączony z Teatrem Muzycznym (czes. Muzeum umění, Divadlo Hudby) - na planie zaznaczone nr 28.
Zostało założone w 1951 roku jako część Muzeum Okręgowego w Ołomuńcu.
Po 1989 roku zostało samodzielną jednostką
z dużymi zbiorami z dziedziny malarstwa, rzeźby, fotografii,
dokumentacji architektonicznej - jest to trzecia największa instytucja
tego rodzaju w Republice Czeskiej.
Po minięciu Muzeum Sztuki, trójkątny Plac Republiki rozszerza się a w jego perspektywie następne zabytkowe obiekty takie jak:
- Muzeum Regionalne (czes.Vlastivědné muzeum) - na planie oznaczone nr 29.
- Gmach Dowództwa Żandarmerii Wojskowej (czes. Velitelství Vojenské policie) - na planie oznaczone nr 30.
- Barokowa Fontanna Trytonów (czes. Kašna Tritónů) - na planie nr 31
- Budynek Biblioteki (czes. Okresní knihovna) - na planie oznaczona nr 32.
- Gotycka Katedra św. Wacława (czes.Katedrála svatého Václava) - na planie oznaczona nr 33.
Niestety zabrakło czasu na dokładniejsze obejrzenie tych obiektów - może uda się przy następnej okazji.
W
związku z nadchodzącymi obchodami 1000-lecia miasta również na Placu
Republiki wszystko pogrodzone - trwają prace budowlane przy remoncie
elewacji budynku Biblioteki przy której ustawiona jest następna barokowa
Fontanna Trytonów - zdjęcie obok.
Autorem
kompozycji fontanny był nie kto inny jak Vaclav Render (widać w
Ołomuńcu miał monopol na projektowanie i wykonawstwo), natomiast
wykonawca rzeźb jest nieznany. Fontanna powstała w 1709 roku i
pierwotnie stała na skrzyżowaniu ulic: Denisova, Ztracená, Pekařská i
Ostružnická. Na Plac Republiki
została przeniesiona w 1880 roku.
Powracając ulicą Denisova, Pekařską dochodzimy do kościoła św. Maurycego (czes. Kostel Maurycego) - na planie oznaczony nr 34.
Niedaleko kościoła św. Maurycego, znajduje się ostatnia barokowa fontanna tzw. Fontanna Merkurego (czes.Merkurova Kašna) - na planie oznaczona nr 35.
Została wykonana w 1727 roku i jest dziełem rzeźbiarza PhillipaSattlera. Przy tej fontannie zakończyliśmy krótki spacer po Starym Mieście Ołomuńca. W dosyć krótkim czasie nie zdołaliśmy dokładniej poznać wszystkich zabytków tu zgromadzonych - może uda się przy innej okazji.
Przy opracowaniu wykorzystałem:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_św._Maurycego
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_Marii_Panny_Śnieżnej
https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%82omuniec
https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%82omuniec#/media/File:Olomouc_1593_Willenberg.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%82omuniec
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ratusz_w_O%C5%82omu%C5%84cu
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fontanna_Ariona_w_O%C5%82omu%C5%84cu
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fontanna_Ariona
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolumna_Mariacka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_św._Michała
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaplica_św._Jana_Sarkandra
|
|
|