Już w średniowieczu było ważnym ośrodkiem piwowarstwa które jest kontynuowane do dnia dzisiejszego. Najlepszym dowodem mogą być dwa duże browary konkurujące ze sobą - Budweiser Budvar oraz Browar Mieszczański, produkujące piwa marki Budweiser.
Nazwa piwa Budweiser pochodzi od niemieckiej wersji nazwy Budziejowice (niem.Budweis) i jest używana również przez amerykańską firmę Anheuser-Busch, produkującą jęczmienno-ryżowe piwa.
Spór o nazwę sięga XIX wieku. W 2011 roku Amerykanie kupili Browar Mieszczański aby uzyskać prawo do używania nazwy Budweiser, jako nazwy własnej piwa produkowanego w tym mieście.
Amerykanie wystąpili również do Unii Europejskiej o rejestrację nazwy tego piwa jako zastrzeżonego znaku towarowego, ale Budějovický Budvar
) który dzisiaj zwiedzamy) złożył sprzeciw.
Unijny Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego
odrzucił więc prośbę Anheusera-Buscha.
Amerykański browar odwołał się
następnie do europejskiego sądu powszechnego, który w marcu 2009 r.
podtrzymał decyzję unijnego urzędu.
W 2010 roku Trybunał Europejski w
Luksemburgu ponownie potwierdził prawa czeskiego browaru do marki Budweiser.
Oznacza to, że Amerykanie nie będą mogli zastrzec marki w całej Unii Europejskiej, mogą tego natomiast dokonać w poszczególnych krajach, w których Czesi nie zarejestrowali swojego znaku.
Tak więc, Budweiser Budvar jest marką czeskiego piwa z browaru Budějovický Budvar będącego jedynym dużym browarem które do dnia dzisiejszego pozostał własnością państwa czeskiego. Wszystkie inne browary zostały sprzedane zagranicznym firmom.
Najbardziej popularnym piwem Budweiser Budvara jest piwo jasne tzw. lager (světlý ležák) produkowane z morawskiego słodu i żateckiego chmielu.
Przejeżdżając z Pragi do Czeskiego Krumlowa grzechem byłoby nie zatrzymać się w Czeskich Budziejowicach i zapoznać się z produkcją złotego trunku jakim jest tutejsze piwo. Zaczynamy więc zwiedzanie browaru Budweiser Budvar którego zakład znajduje się przy ulicy K. Světlé 512/4.
W obszernym pomieszczeniu znajduje się kasa biletowa, duża poczekalnia, sanitariaty, piwnica piwna oraz sklepik z wyrobami zakładu.
Uwagi praktyczne:
- browar można zwiedzać: 1.03 - 31.12 (codziennie) od 900 do 1700
1.01 - 28.02 (pon.- sob.) od 900 do 1700
- czas trwania wycieczki ok. 1 godz.
- cena biletu wstępu obejmująca przewodnika i degustację piwa (0,2 l) wynosi 120 kc.
Po zakończeniu wycieczki wraca się w to samo miejsce i wtedy można spokojnie zrobić zakupy w sklepiku - jest różnego rodzaju piwo,kufle, szklanki i inne przedmioty związane z produkcją piwa.
Jak widać są dwupaki, czteropaki, sześciopaki - ale to wszystko po zakończeniu zwiedzania.W pomieszczeniu poczekalni są gabloty z wyrobami zakładu przy których przewodnik zapoznaje z historią zakładu,z produkowanym asortymentem, różnicami poszczególnych gatunków itp.
Tu dowiadujemy się, że Browar powstał w roku 1895, że roczna produkcja to 1 milion 300 tysięcy hektolitrów, że 60% tej produkcji idzie na eksport do 80 krajów świata.
Obecnie Browar Budziejowicki Budvar produkuje sześć rodzajów piwa, a są to:
1. Budweiser Budvar světlý ležák - lager o zawartości alkoholu 5% i ekstraktu 11,9%.
2. Budějovický Budvar světlé výčepní pivo - jasne piwo o zawartości alkoholu 4%.
3. Budweiser Budvar tmavý ležák - ciemny lager o zawartości alkoholu 4,7%.
4. Budweiser Budvar kroužkovaný ležák - lager z dodatkiem specjalnych drożdży o zawartości alkoholu 5%.
5. Budweiser Budvar nealkoholické pivo - piwo bezalkoholowe o zawartości alkoholu nie przekraczającej 0,5% objętości.
6. Bud Super Strong Speciální pivo - okolicznościowe piwo dojrzewające przez 200 dni o zawartości 7,6% alkoholu.

Przy planszach w poczekalni dowiadujemy się o procesie powstawania piwa. Aby ono powstało potrzebne są trzy podstawowe składniki - woda , słód i chmiel. W przypadku Browaru Budziejowickiego Budvara jest to najlepszy słód jęczmienny, chmiel szlachetny oraz woda z własnej studni głębinowej.
Bogatsi o te wiadomości ogólne ruszamy na zakład a wszędzie towarzyszą nam tysiące pustych skrzynek na piwo.
Wspomniane wcześniej najwyższej jakości produkty a co za tym idzie wyprodukowany doskonały produkt końcowy pozwoliły uzyskać europejski znak geograficzny - czyli piwo Budvar można ważyć jedynie w tym miejscu (nie istnieją żadne inne spółki licencjonowane).
Pierwszy napotkany obiekt na terenie browaru to ujęcie wody do procesu technologicznego. Woda która jest głównym składnikiem przy produkcji piwa w tym przypadku jest wydobywana z własnej studni głębinowej z głębokości 320 metrów. Jest ona pompowana do dwóch ogromnych zbiorników z których następnie jest rozprowadzana do poszczególnych części browaru.
Woda uzyskiwana z odwiertu jest bardzo miękka i posiada bardzo niską zawartość minerałów - co jest bardzo korzystne dla produkcji piwa.
W browarze nie są używane żadne chemiczne procesy uzdatniania tej wody, a jedynie poddawana jest filtrowaniu - przepuszczanie przez złoże piaskowe.
Woda z odwiertu o stałej temperaturze 13oC (przez cały rok jednakowej) wypływa pod własnym ciśnieniem lecz dla zwiększenia wypływy do 40 litrów na sekundę jest wspomagana pompą zainstalowaną na głębokości ok. 50 metrów.
Przechodzimy pod wybudowanym tunelem o długości ok. 150 metrów którym są transportowane butelki z piwem do nowego magazynu centrum logistycznego skąd wędrują do sklepów na całym świecie.


Następnym punktem zwiedzania jest budynek warzelni. Przed wejściem przewodnik przy zamieszczonej tablicy poglądowej zapoznaje nas z procesem produkcji piwa.
Obok podobny
schemat produkcji piwa opisany po polsku. Od przewodnika dowiadujemy
się o przebiegu procesu wytwarzania piwa, a główna część tego procesu
zachodzi właśnie w budynku warzelni.
Tu następują trzy główne stopnie produkcji: zacieranie, filtracja i warzenie brzeczki.
Przywożony specjalnymi wagonami jęczmień jest odpowiednio przygotowywany w śrutownikach, mieszany z gorącą wodą i następuje tzw. zacieranie.
Słód otrzymuje się poprzez namoczenie jęczmienia. Zawarte w nim cukry
ulegają częściowemu rozwojowi, następuje hydroliza do postaci cukrów
prostych. W przypadku nie posiadania własnej słodowni, browar musi
zakupić gotowy słód jęczmienny. W procesie zacierania następuje mieszanie śruty słodowej z wodą i powstaje tzw. zacier. W zależności od temperatury wody, jej ilości, czasu trwania procesu uzyskuje się różne cechy piwa takie jak jego smak, barwę, pienistość, klarowność.
Przechodząc do pomieszczenia gdzie znajdują się kotły warzelne trzeba pokonać wiele schodów. Zachodzący proces fermentacji przy pomocy enzymów powoduje że w pomieszczeniu panuje bardzo wysoka temperatura i specyficzny zapach.
Gdy zacier ma odpowiednie parametry jest przesyłany do zbiornika filtracyjnego gdzie następuje etap filtrowania, czyli klarowania zacieru. Efektem filtracji jest klarowna tzw. brzeczka.
Pozostałości na filtrze tzw. młóto przeznaczone są na paszę dla zwierząt.
Po uzyskaniu klarownej brzeczki następuje jej gotowanie z dodanym trzecim podstawowym składnikiem jakim jest chmiel. Chmiel nadaje piwu aromat i inne substancje dające smak danego piwa - browarnicy określają chmiel jako tzw. "Przyprawę piwną". W tym browarze do brzeczki dodaje się 1/4 kg chmielu na hektolitr brzeczki.
W widocznej na górnych zdjęciach sali warzelni, w każdym kotle warzelnym o objętości 600 hektolitrów gotuje się w ciągu dnia 10 tzw. warek czyli 6000 hektolitrów. Po procesie gotowania następuje usuwanie osadów, schłodzenie i dodanie drożdży w celu otrzymania gotowego piwa.

Brzeczka jest przepompowywana do tych wielkich okrągłych cylindrów gdzie po dodaniu drożdży następuje fermentacja piwa. Ta alkoholowa fermentacja ma dwie fazy: pierwsza to jest główna fermentacja tzw. burzliwa porównywalna z młodym winem (burczak), z tym że w odróżnieniu od młodego wina młode piwo jest niesmaczne. W drugiej fazie dofermentowania piwa proces przebiega spokojniej ale dłużej- od dwóch do nawet siedmiu miesięcy. Czym mocniejsze piwo tym dłuższy okres fermentacji.
Na oglądanej wcześniej warzelni skrobia zamieniała się w cukier, zaś w czasie fermentacji cukier zamienia się w alkohol co jest zresztą zasadą w każdej fermentacji.
W trakcie fermentacji drożdże osadzają się na dnie zbiornika i używa się ich ponownie w nowej porcji warki. Po usunięciu drożdży to młode piwo (jeszcze nie gotowe do konsumpcji) przesyłane jest do leżakowni do której przechodzimy.
W budynku leżakowni znajdują się pomieszczenia w których w specjalnych zbiornikach (tanki) składuje się młode piwo które dojrzewa.
Temperatura w tych pomieszczeniach to jedynie 2oC - co sprzyja rozpuszczaniu się dwutlenku węgla w piwie (bąbelki w piwie).
W pomieszczeniu kotłów warzelnych przeszliśmy saunę, tu przechodzimy krioterapię czyli leczenie zimnem.

Wcześniej zanim zaczęto używać tych metalowych tanków, piwo dojrzewało w drewnianych beczkach - obecnie z uwagi na żmudny proces technologiczny z dużą ilością beczek drewnianych ta metoda została zaniechana.
W scenerii ogromnych tanków w której leżakuje piwo następuje degustacja wliczona w cenę wstępu - przymusowo połączona z darmową krioterapią.
Przy okazji degustacji pracownik browaru zapoznaje nas z różnymi rodzajami jęczmienia, który w zależności od rodzaju piwa jest prażony i suszony w różnych temperaturach.
Jęczmień suszony w temperaturze 80oC ma kolor jasny i jest używany przy produkcji piwa jasnego, zaś prażony w temperaturze 200oC ma kolor ciemny i jest używany przy produkcji piwa ciemnego.
Piwa w czasie degustacji na pewno nie zabraknie gdyż w leżakowni jest zgromadzone ok. 250.000 hektolitrów. My próbowaliśmy jasne piwo mające 5% zawartości alkoholu. Piwo to jest już gotowe do spożycia lecz jeszcze nie jest całkowicie klarowne. Zanim będzie rozlewane do butelek przejdzie jeszcze jeden proces filtracji.
Kończymy
degustację i w lepszych humorach przechodzimy do następnej części
browaru - rozlewni piwa. W korytarzu żegnają nas humorystyczne plakaty z
hasłami: "Gdyby piwka nie było czym by się za zdrowie piło", "Pijmy
piwo dopóki żyjemy bo po śmierci się nie napijemy"
Wchodząc na halę rozlewni gotowego piwa spotyka nas następna niespodzianka - ogromny hałas wytwarzany przez pracujące tu dwie w pełni zautomatyzowane linie do rozlewu piwa, przez które przesuwa się nieustannie tysiące butelek stukających o siebie.

W tej hali odbywa się cały proces rozlewnia piwa do butelek składający się:
1. Mycia butelek
2. Napełniania butelek
3. Pasteryzacji
4. Etykietowania butelek
5. Pakowania do skrzynek lub kartonów
Do nalewania piwa używa się albo nowych butelek dostarczonych z huty szkła w paletach albo używanych butelek z zastawu sklepowego.Butelki stare są myte, zdejmowane są stare etykiety i po sprawdzeniu ich czystości przez fotokomórkę wprowadzane są na linię napełniania. Butelki brudne, uszkodzone mechanicznie są automatycznie odrzucane z linii produkcyjnej.
Po umyciu butelek są one napełniane wstępnie pod ciśnieniem dwutlenkiem węgla a następnie wlewane jest piwo, następuje kapslowanie i pod prysznicem w temperaturze 62oC następuje pasteryzacja. Po pasteryzacji naklejane są etykiety.
Ostatnim etapem linii produkcyjnej w hali rozlewni jest pakowanie butelek do skrzynek i skrzynek na palety które przesyłane są do magazynu wyrobów gotowych do wysyłki. Pakuje się ok. 40000 butelek na godzinę.
Iw tym miejscu kończy się jedno godzinne zwiedzanie browaru, pozostaje sobie zrobić pamiątkowe zdjęcie na tle ogromnej butli piwa oraz dokonać zakupów w sklepie gdzie wchodziliśmy na teren browaru.