W dniu 2 maja 2013r czyli w czasie trwania długiego weekendu zachęceni reklamowaną w gazetach akcją "Lasy zapraszają" udaliśmy się do Nadleśnictwa Marcule.

Jest to mała miejscowość oddalona od Radomia o ok. 40 km. Należy jechać drogą nr 9 Radom-Skaryszew-Iłża- Brody Iłżeckie. Minąwszy Iłżę po ok.8 km skręcamy w lewo w oznaczony wjazd do Nadleśnictwa Marcule. Mapka dojazdu z Radomia poniżej.

Dane GPS parkingu Nadleśnictwa Marcule:

N  51 ^°5^′46^″

^{E  21 °12′52″}

Osobiście byłem w tej  miejscowości pierwszy raz, ale na pewno nie ostatni. Zachęcam do odwiedzenia szczególnie rodziny z małymi pociechami.

 

Oto powody tego:

 

1. Przy Nadleśnictwie znajduje się bardzo duży utwardzony bezpłatny parking leśny na którym zmieści się kilka autokarów i kilkadziesiąt samochodów osobowych.

Po przekroczeniu bramy wjazdowej znajdujemy się na terenie byłej siedziby Nadleśnictwa Marcule. Obecnie mieści się tu Izba Leśna z dużą salą konferencyjną oraz Zielona Szkoła.

W salach lekcyjnych zgromadzono wiele pomocy naukowych które obrazują zagadnienia związane z działalnością Nadleśnictwa.Podczas lekcji przy pomocy plansz, eksponatów oraz mikroskopów młodzież ma możliwość poznania flory i fauny leśnej.

W czasie naszego pobytu w salach otwarte były dwie wystawy: "Wiosna, wiosna - ach to ty" oraz wystawa poświęcona "150 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego".

Na posesji Centrum Edukacji Przyrodniczej w Marculach znajdują się trzy tablice upamiętniające żołnierzy Armii Krajowej związanych z tym terenem.

Wykorzystując ładną pogodę oraz to że w dniach 2 - 5 maja Nadleśnictwo Marcule zagwarantowało własne rowery jedziemy całą rodzinką na kilku kilometrową wycieczkę rowerową prowadzoną przez pracownika Nadleśnictwa.

Wybieramy rowery i ruszamy na leśne dukty by spalić trochę kalorii których mnie i żonie nie brakuje. Jak widać na dolnym zdjęciu tylko wnuczek trzyma linię.

Z tego spalania kalorii to chyba nic nie wyjdzie gdyż kuchnia polowa już rozpalona i po powrocie będzie zawiesista wojskowa grochówka na boczku.

Poniżej pokazuję trasę wycieczki rowerowej odbytej z leśnikiem opowiadającym po drodze o lesie, faunie i florze oraz gospodarce związanej z lasem.

Ruszamy z pod budynku Zielonej Szkoły. Leśna asfaltowa droga prowadzi do nowej siedziby Nadleśnictwa Marcule - jest to odcinek ok. 400m. (Na mapce oznaczenie 1 - 2)

Na końcu drogi asfaltowej skręcamy w lewo pod kątem prostym na dukt leśny nieutwardzony który po ok. 200 m doprowadza do krzyżówki z drogą asfaltową (na mapce oznaczenie 2 - 3).

Skręcamy w prawo i następny odcinek jedziemy asfaltem. Jest to leśna droga wewnętrzna zamknięta dla ruchu pojazdów samochodowych przez co bardzo bezpieczna w przypadku jazdy rowerem. Długość tego odcinka to ok. 3,3 km. (na mapce oznaczenie 3 - 4).

Jak widać na zdjęciach cały odcinek drogi asfaltowej przebiega prostoliniowo przez starodrzew Puszczy Iłżeckiej.

 

 

 

 

Teren jest lekko pofałdowany ale nie nastręcza żadnych trudności technicznych zarówno osobom starszym jak i dzieciom.

 

 

 

 

Po 3,3 km jazdy asfaltem dojeżdżamy do krzyżówki z drogą leśną nieutwardzoną tzw. "traktem iłżeckim" lub inaczej "gościńcem ostrowieckim".

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Na odcinku asfaltowym mijamy szkółkę podokapową co oznacza że nowe nasadzenia prowadzone są pod okapem przerzedzonego starego drzewostanu.

Tu  krótki postój w celu posadzenia kilku sadzonek drzew. Wnuczek przyjeżdżając tu za kilkanaście lat będzie wypatrywał swoje drzewa.

Na skrzyżowaniu drogi asfaltowej  z "traktem iłżeckim" łączącym dawniej Iłżę z Ostrowcem skręcamy w prawo by po przejechaniu ok. 1,9 km dojechać do rezerwatu modrzewia "Piotrowe Pole". (odcinek oznaczony na mapce 4 - 5)

Jest to najstarszy drzewostan modrzewiowy na terenie Puszczy Iłżeckiej.

 

 

 

Znajdują się tu okazy modrzewia polskiego i europejskiego.

 

 

Wiek większości z nich przekracza 180 lat.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu przy drodze do osady Piotrowe Pole znajduje się miejsce upamiętniające zamordowanych w 1944r. przez hitlerowców mieszkańców tej osady leśnej.

 

Był to odwet za pomoc żołnierzom Armii Krajowej.

 

Odległość z Nadleśnictwa Marcule do pomnika zamordowanych to około 5,8 km. Trasa w większości asfaltem - wycieczka rowerowa w sam raz dla rodzin z małymi dziećmi. Powrót tą samą trasą. Całość to pokonanie rowerem ok. 11,6 km.

 

W drodze powrotnej wnuczek zalicza małe "atrakcje" na trasie wycieczki.

A po powrocie do Nadleśnictwa uzupełniamy spalone kalorie zjadając po kromce chleba ze smalcem i kiszonym ogórkiem oraz po porcji grochówki.

Na terenie Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bk. Jana Chrapka w Nadleśnictwie Marcule są doskonałe warunki do biesiadowania w postaci zadaszonych wiat ze stołami i ławami.

Dla przyjeżdżających ze swoim prowiantem na pewno nie zabraknie miejsca. Obok wiat można w oznaczonym miejscu rozpalić ognisko i upiec kiełbaski.

W czasie naszego pobytu na terenie Centrum Edukacji odbywały się różne imprezy towarzyszące cieszące się zainteresowaniem dorosłych i dzieci. Między innymi pokazywano prawidłowe techniki ścinki i okrzesywania drzew.

Dużym zainteresowaniem młodszych, co widać na zdjęciach cieszył się pokaz techniki rzeźbienia w drewnie.Mieli oni okazję osobiście mieć udział w powstawaniu rzeźby ślimaka.

Jeszcze większym przeżyciem była możliwość obejrzenia prezentacji układania ptaków drapieżnych prowadzona przez młodych leśników z Technikum Leśnego z Zagdańska.

Nie tak często można oglądać ptaki drapieżne z tak bliska. Oto ich"portrety" - myszołów forma ciemna i sokół.

Ekomuzeum w Starachowicach zaprezentowało w Marculach dawny wytop w piecu dymarskim. Można było obejrzeć budowę takiego pieca, jego późniejsze rozbicie i wydobycie żelaza.

Działkowcy mogli zaopatrzyć się w sadzonki roślin ozdobnych, a na estradzie prezentowali się trębacze grający sygnały myśliwskie.

Były również występy zespołów, pokaz tresury psów myśliwskich, prelekcje filmów itp. Oczywiście główną atrakcją Centrum Edukacji jest spacer po arboretum.

 

Relację z tego spaceru pokażę wkrótce w części II - "Arboretum Marcule"

 

 

Nadleśnictwo Marcule - arboretum cz.II

                                                      Wycieczka dnia 2 maja 2013r.

 

Arboretum, ogród dendrologiczny lub dendrarium (arbor - drzewo) to miejsce w którym kolekcjonuje się drzewa, krzewy i rośliny prowadząc równocześnie badania naukowe nad ich rozrostem, genetyką i przystosowaniem do miejscowych warunków.

 

 

 

Najstarsze i największe arboretum w Polsce znajduje się w Kórniku (powiat poznański) założone w latach 1826 - 1880 przez Tytusa i Jana Działyńskich.

 

 

 

Zaś jednym  z najmłodszych jest właśnie arboretum przy Nadleśnictwie w Marculach.

 

 

 

 

W roku 2006 przy Nadleśnictwie Marcule powstało Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bp Jana Chrapka.

 

 

 

 

Centrum składa się z dwóch obiektów dydaktyczno-przyrodniczych:

1. Zielonej Szkoły

2. Arboretum

 

 

 

 

O pierwszym obiekcie pisałem w cz. I poświęconej wycieczce rowerowej drogami i duktami Puszczy Iłżeckiej.

 

 

 

 

W tej fotorelacji odbdziemy wycieczkę ścieżkami arboretum.

 

 

Dla lepszej orientacji na mapce poglądowej podaję lokalizację arboretum.

 

 

 

 

 

 

 

Uwagi praktyczne:

 

1. Od maja do jesieni w każdą niedzielę można dojechać z Iłży do Nadleśnictwa Marcule kolejką 

    wąskotorową.              Planowe kursy z Iłży o godz. 11^oo,  14^oo,  17^oo.

                                        Planowane kursy z m. Marcule o godz. 13^oo,  16^oo,  18³⁰.

    Cena w obie strony: normalny 16 zł,  ulgowy 8 zł.

    Zamawianie kursów dodatkowych - tel. 41-276-09-42.

    Informacje dodatkowe: tel. 505-981-227, Ewa Barszcz - naczelnik SKW Iłża.

 

2. Samochodem własnym dojeżdżamy na duży utwardzony bezpłatny parking przy Centrum     

    Edukacji Przyrodniczej w Marculach.

    Dane GPS parkingu Nadleśnictwa Marcule:  N  51 ^°5^′46^″          E  21 ^°12^′52^″

 Arboretum zajmuje powierzchnię ok. 6,5 ha, z tym że planowane jest dalsze jago powiększenie. 

Pierwsze nasadzenia nastąpiły jesienią 2006r. wg założeń projektowych opracowanych przez długoletniego kierownika arboretum w Rogowie - prof. Jerzego Tumiłowicza.

Obecnie arboretum jest na etapie dalszych nasadzeń i ciągłej rozbudowy.

Docelowy wygląd będziemy będziemy mogli podziwiać za kilka lat.

Wszystkie drzewa, krzewy i rośliny posiadają etykiety z nazwą polską i łacińską oraz miejscem pochodzenia.

 

      

 

Ponieważ zima była długa większość roślin dopiero zaczyna wegetację co widać najlepiej na zdjęciu tej paproci.                                               

 

 

 

Wg założeń prof. Jerzego Tumiłowicza teren został podzielony na 17 kwater na których wysadzono ponad 3 tys. roślin ze strefy klimatu umiarkowanego.

 

 

 

Do arboretum wchodzimy poprzez posesję Centrum Edukacji Przyrodniczej mijając główny budynek.

 

 

 

Na wysokości zadaszonych wiat "Zielonej Szkoły" zaczynają się pierwsze nasadzenia krzewów ozdobnych.

 

 

 

Wszystkie te krzewy dopiero za kilka lat będą witały wchodzących do arboretum pełnym pokrojem, kolorem i kwiatami.

 

 

 

 

 

 

 

W tym miejscu po prawej stronie ścieżki możemy obejrzeć kilka skamieniałości roślin i zwierząt.

 

 

 

 

 

 

 

Atrakcją dla dzieciaków są leżące w różnych miejscach arboretum wielkie drewniane owoce, nasiona, liście drzew itp.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Idąc ścieżką z prawej strony karpy dębu szypułkowego wchodzimy poprzez bramę do głównego arboretum.

 

 

 

 

 

Po prawej stronie widać tablice z informacjami jakie drzewa i rośliny możemy obejrzeć na poszczególnych  kwaterach.

 

Po lewej stronie widać cisy pospolite które w Europie są pod ochroną prawną . Przekraczając pierwszy mostek znajdziemy się w kwaterze na której posadzono "Dąb Jana Pawła II". Ciekawostką może być fakt że został wyhodowany z żołędzi poświęconych w 2004r. w Watykanie przez Jana Pawła II.

 

 

 

Obok dębu pamiątkowy głaz z napisem. Dąb o tej porze mało fotogeniczny - gdy latem będzie miał liście będzie bardziej okazały. Najładniejszy będzie za ok. 100 lat. Pożyjemy - zobaczymy.

 

Tuż obok znajduje się alpinarium. 

 

Alpinarium wg wikipedii to  "ogród zbudowany ze skał, kamieni i ziemi, w którym odtwarzane jest górskie środowisko naturalne z roślinami wysokogórskimi, czasem także arktycznymi, które mają podobne wymagania. Alpinaria stanowią działy ekologiczne wielu ogrodów botanicznych i różnią się od ogrodów skalnych tym, że naśladują warunkami siedliskowymi i składem gatunkowym odpowiednio górskie lub arktyczne układy roślinności. W ogrodach skalnych uprawia się w celach dekoracyjnych różnorodne rośliny ozdobne^".

 

W alpinarium Marcule posadzono ok. 1200 szt bylin, krzewów iglastych - niestety o tej porze roku większość z nich dopiero zaczyna wychodzić z ziemi.

 

 

Dąb Jana Pawła II posadzony jest na wysepce otoczonej oczkiem wodnym w którym pływają kolorowe rybki.

 

 

 

 

 

Jak widać po alpinarium prowadzą wygodne ścieżki z których można swobodnie podziwiać poszczególne krzewy i byliny.

 

 

Pięknie wyglądają pierwsze kwitnące byliny, rozwijające się liście i pąki drzew i krzewów.

 

 

 

 

 

 

 

Idąc dalej spotykamy ciekawe zestawienia form, kolorów. Jestbardzo dużo nowych nasadzeń co widać po wystających z ziemi tabliczkach informacyjnych. Ostateczna forma będzie widoczna gdy rośliny urosną - czyli za kilka lat.

 

 

W arboretum spotykamy również wiele form małej architektury w postaci pagórków, mostków, drewnianych rzeźb, poglądowych tablic itp.

 

 

 

 

 

 

 

 

Na jednym z takich mostków wszyscy "coś" wypatrywali - musiało być to "coś" bardzo ciekawe jeżeli rozbudziło takie zainteresowanie.

 

 

 

My przechodząc przez następny mostek dochodzimy do kwatery gdzie o tej porze kwitną magnolie, różaneczniki i azalie. Widać bogactwo kolorów, a w powietrzu mieszają się różne zapachy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jednak największe zainteresowanie mojego wnuczka wzbudziły inne rzeczy. Od pół roku jest zapalonym wędkarzem z uprawnieniami - nic dziwnego że wypatrywał czy są ryby.

 

 

 

 

 

Duże zainteresowanie okazywał również "leśnym cymbałom" - a jak widać na zdjęciu nie tylko jego to interesowało. Tu właśnie odkryłem jak muzykalną mam rodzinkę.

 

 

 

 

Jak również "kołowrotkiem" na którym kręcąc sześciany należy prawidłowo ustawić w jednej linii drzewo, jego kwiatostan oraz owoce i nasiona.

 

 

 

 

   

Jeszcze raz się okazało że "kręcić" to on umie.

 

W arboretum są też inne kołowrotki które mają na celu wzbogacenie wiadomości o lesie, drzewach, roślinach i zwierzętach mieszkających w puszczy.

 

 

 

Kończąc relację pokażę jeszcze jedną ciekawostkę znajdującą się na terenie arboretum - ciekawy zegar słoneczny.

 

 

Jak ukazało się słońce  mylił się jedynie o ok. 10 minut.

 

 

 

Myślę, że po obejrzeniu mojej fotorelacji cz. I i II wiele osób z okolic Radomia wybierze się do Nadleśnictwa Marcule - naprawdę warto. Szczególnie z dziećmi.

 

Rady praktyczne:

 1. Centrum Edukacji Przyrodniczej można zwiedzać w okresie od 1 maja do 30 września.

 2. Godziny zwiedzania: poniedziałek -  piątek   w godz.  8^oo -  14^oo

                                                         wolne soboty i święta   w godz. 11^oo - 19^oo

       W pozostałym okresie po uzgodnieniu z Nadleśnictwem tel. 48 616 36 53

     E-mail: nadlesnictwo.marcule@radom.lasy.gov.pl

 

 

Przy opisie korzystałem z wydawnictwa "Lasy Państwowe zapraszamy" wydanego przez Lasy Państwowe - Centrum Edukacji Przyrodniczej, Tadeusz Misiak, Radosław Koniarz.

 

 

Powrót do strony głównej:  STRONA GŁÓWNA