Następną odwiedzoną miejscowością na Półwyspie Peloponez jest miejscowość Epidaurus – polski egzonim: Epidaur. Jest to bardzo mała miejscowość zamieszkała przez ok. 20 mieszkańców w jednostce regionalnej Argolida – obecnie jest stanowiskiem archeologicznym.

W tej miejscowości w okresie od VI wieku p.n.e. do IV wieki n.e. znajdowało się potężne sanktuarium boga Asklepiosa (rzymski Eskulap), będących jednym z herosów. Był on w mitologii greckiej bogiem sztuki lekarskiej.

Jak na sanktuarium przystało w miejscowości istniał Aslepiejon czyli świątynia poświęcona bogowi Asklepiosa. Obok świątynia istniało źródło z leczniczą wodą, szpitale i budynki dla chorych czekających na wejście do świątyni. Świątynia w tej miejscowości została wybudowana ok. 380 roku p.n.e.

 

Wokół świątyni istniało wiele innych budynków użytkowych takich jak hotel (katagogejon), gimnazjum,łaźnie, biblioteka, stadion, teatr i wiele innych. Jak widać w starożytności był to wielki kompleks sanatoryjny. Najlepiej zachowany do czasów dzisiejszych jest teatr – inne obiekty to głównie wykopaliskowe ruiny.

 

Poniżej załączam schemat terenu wykopalisk z zaznaczonymi ważniejszymi obiektami.

 

1. Teatr

2. Muzeum Archeologiczne

3. Katagogion

4. Łaźnie greckie

5. Odeon

6. Sanktuarium Bogów Egipskich (portyk  Kotys)

7. Świątynia Artemidy

8. Budowla E (tzw. stary abaton)

9. Abaton i Świątynia Asklepiosa

10. Tholos

11. Stadion

12. Rzymski budynek

13. Willa rzymska

14. Anakeion (sanktuarium Dioscuri)

15. Epidoteon

16. Łaźnie rzymskie

17. Stoa

18. Świątynia Afrodyty

19. Kompleks kąpielowy

20. Propylon

21. Bazylika św. Jana

22. Starożytna świątynia Afrodyty

23. Stara cysterna

24. Starożytny cmentarz

25. Parking

 

 

Uwagi praktyczne:

• dojazd samochodem z Atem – km 140; dojazd z Argos – 37 km; dojaz z Nafplio – km 27;dojazd z Tolo – 30 km.

• Wstęp płatny w 2017r. - bilet normalny – 12 euro; bilet ulgowy – 6 euro; Bilet upoważnia do wejścia na teren wykopalisk, muzeum i teatru.

Od parkingu należy przejść lekko pod górkę alejkami zgodnie z oznaczeniem. W pewnym miejscu skręcamy w prawo i schodami po pokonaniu schodów ukazuje się najlepiej zachowana budowla Epidauros – teatr.

 

    

 

Obiekt jest największym zachowanym teatrem starożytnym w Grecji, z doskonałą akustyką. Powstał prawdopodobnie ok. 330 roku p.n.e., a zaprojektował go grecki architekt Poliklet Młodszy.

W roku 1988 Sanktuarium Asklepiosa w Epidauros, w tym teatr zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

 

 

Wybudowany teatr znajduje się na zachodnim stoku góry Kinortion (dziś Charoni), widownia (cavea) posiada 52 rzędy kamiennych siedzeń ułożonych w dwóch kondygnacjach – 32 rzędy niższe i 20 rzędów niższych - mieści według różnych źródeł 12 – 14 tysięcy widzów.

 

  

 

Pierwsze rzędy przeznaczone dla znakomitszych gości miały oparcia z podokietnikami i były wykonane z czerwonego kamienia.

 

Będąc na scenie teatru warto zadać sobie trud i wejść na samą górę skąd doskonale widać widok na okolicę oraz poczuć wielkość budowli mającej ok. 24 metry wysokości licząc od poziomu sceny. Przy okazji podchodzenia można zaobserwować piękne fiołki wciskające się pomiędzy szczeliny białego wapienia z których wykonane są stopnie i ławki.Będąc na górze, nawet w ostatnim tzędzie można się przekonać o doskonałej akustyce teatru – słychać nawet ciche rozmowy prowadzone przez turystów.

 

Teatr oprócz widowni posiadał scenę oraz półokrągły plac (orchestra) znajdujący się pomiędzy sceną a widownią otoczony rowem odprowadzającym wody deszczowe. Orchestra z jednej strony była zamknięta wysokim na 4 m proscenium (proskenion) na którym odbywała się akcja przedstawienia. Występujący aktorzy wychodzili na proscenium dwoma wielkimi bramami (porodoi) które zrekonstruowano podczas odbudowy teatru. Całość zamykał budynek kamienny (skene) garderobami i magazynami. Ten budynek, oprócz dolnych fragmentów nie został do dnia dzisiejszego odtworzony Wielkość i kształt można jedynie zobaczyć na rekonstrukcjach archeologów.

 

Dzisiejszy wygląd teatru przywróciła odbudowa przeprowadzona w latach sześćdziesiątych XX wieku. Od 1938 roku, dzięki wspaniałej akustyce odbywają się w nim koncerty i przedstawienia teatralne między innymi w ramach corocznego Festiwalu Ateny-Epidauros.

Dzięki temu festiwal zyskał popularność zarówno w Grecji jak i za granicą.

            

Idąc od teatru w kierunku terenów wykopaliskowych pierwszym spotkanym obiektem jest budynek Muzeum Archeologicznego Epidautos – obowiązuje jeden bilet wspólny na wszystkie obiekty wykupiony w kasie na początku zwiedzania.

Muzeum zostało zbudowane przez architekta P. Kavvadiasa w latach 1902 – 1909 w celu gromadzenia rzeźb, ceramiki i innych elementów które wydobywano stopniowo podczas trwających przez wiele dziesięcioleci prac archeologicznych.

 

     

 

   

Kapitel koryncki w Muzeum Archeologicznym Epidauros. Głowica kolumny była najbardziej charakterystyczny element wyróżniający styl koryncki, ma kształt koszyka (kalatosu) uformowanego z dwóch rzędów liści akantu mocno rozchylonych na zewnątrz.

 

Powyżej liści znajdują się cztery pojedyncze woluty podtrzymujące abakus. Według legendy kapitel koryncki został wynaleziony przez architekta Kallimacha, gdy zauważył on że kosz ofiarny ustawiony na grobie młodej dziewczyny porósł akantem.

 

  

W trzech salach zgromadzono elementy architektoniczne ze świątyń, posągi, rzeźbione wota i tablice, sprzęt medyczny używany w sanatorium.

 

 

 

Do ważniejszych eksponatów należą: boczny odcinek bramy wejściowej (Propylei), fragmenty ze świątyni Asklepiosa i świątyni Artemidy, statua Asklepiosa, bezgłowy posąg kobiety. Poniżej jeszcze kilka zdjęć z muzeum.

Po wyjściu z muzeum pozostało nam odwiedzenie pobliskiego terenu po wykopaliskach prowadzonych przez Cavvadias, Papadimitriou i innych archeologów.

Pierwszym obiektem są ruiny największego na całym terenie budynku który służył jako pensjonat mający ok. 160 pokoi dla gości tzw. „Katagogion”. Nazwa jest nadana współcześnie i nie wiadomo na pewno, jak to się zwało w starożytności.

 

    

 

Jak widać z budynku wybudowanym na kwadracie o bokach 76,3 metry pozostały jedynie fundamenty. Budynek wewnątrz był podzielony na cztery kwadratowe części – każda z dziedzińcem otoczonym 18 pokojami. Archeolodzy ze znalezionych fragmentów uważają ze budynek był dwukondygnacyjny.

Drugim obiektem podobnym wielkością co poprzedni był budynek zwany w starszej literaturze jako „Gimnazjon” w którym znajdowały się szatnie, sale do nacierania ciał oliwą, piaskiem, sale ćwiczeń boksu i zapasów, łazienki – ogólnie można powiedzieć że był to budynek przeznaczony do ćwiczeń fizycznych.

Nowsze publikacje oznaczają ten obiekt jako dom uczt rytualnych (hestiatorion), który w II wieku n.e. za senatora Antoninusa został przebudowany, a w jednej z części powstał „odeon” służący za miejsce występów muzycznych i teatralnych.

 

 

 

Nierozłączną częścią gimnazjonu był pobliski stadion na którym odbywały się biegi,pankration dostępny jedynie dla mężczyzn – takie obecne zawody MMA w których z zasady wszystko jest dozwolone. Rywalizowano również w pentathlonie – obecny pięciobój.

 

Stadion pochodzący z V wieku p.n.e. miał o długość ok. 181 metrów i był typowym obiektem greckim o kształcie prostokąta. W pierwszym okresie widzowie siedzieli na ziemi wąwozu otaczającego stadion i dopiero w drugiej połowie IV wieku p.n.e. dodano kamienne stopnie w okolicy bloków startowych.

Kiedyś do najważniejszych obiektów z pewnością zaliczała się świątynia Asklepiosa wybudowana wg projektu Teodotosa około 370-380 p.n.e.

 

 

Miała wymiary 23,06 x 11,76 m – wewnątrz stała wysoka na 7 m statua Asklepiosa siedzącego na tronie z jedną ręką wspartą na lasce, a drugą spoczywającą na głowie węża.

Od potężnej bramy wejściowej (propyleje) znajdującej się po północnej stronie sanktuarium pielgrzymi podążali drogą prowadzącą do świątyni Asklepiosa – po drodze rytualnie oczyszczając się w doryckiej fontannie.

 

    

 

 

Świątynia była centrum życia religijnego sanktuarium – w niej pielgrzymi się modlili i pozostawiali liczne „anathemata” - w dowód wdzięczności za uzdrowienie.

W miejscu świątyni Asklepiosa stoi jej fragment zrekonstruowany na podstawie wykopalisk z widocznymi oryginalnymi fragmentami. Jak mogła wyglądać świątynia przedstawia jej rekonstrukcja – z zasobów

Obok Świątyni Asklepiosa znajdują się pozostałości dwóch następnych ważnych obiektów architektonicznych kultu Asklepiosa - „tholos” oraz „abaton” - które obecnie są w fazie częściowej rekonstrukcji.

Ten okrągły budynek datowany na rok 370 – 380 p.n.e. z 26 zewnętrznymi kolumnami w stylu korynckim, oraz 14 kolumnami doryckimi wewnętrznymi jest bardzo ciekawym obiektem którego przeznaczenie nie jest do końca wyjaśnione.

 

     

A tajemnica kryje się w jego podziemiach gdzie znajduje się labirynt którego przeznaczenie różnie jest interpretowane.

 

                      

 

Wg niektórych było to pomieszczenie dla świętych węży, inni twierdzą że leczono w nim niektórych pacjentów poprzez terapię szokową a jeszcze inni że składano tu ofiary dla kultu bogów.

 

Obok tholos istniał abaton datowany na IV wieku p.n.e. pełniący funkcję pomieszczenia dla leczniczego snu, w czasie którego chorych odwiedzał bóg dający porady jak wyzdrowieć. Abaton w Epidauros miał długość ponad 70 metrów i można w nim było przebywać jedynie w czasie ułożenia się do snu – w innym czasie wejście do niego było zabronione. Sen poprzedzała kąpiel oczyszczająca w zimnej wodzie morskiej co dawało „czystość duszy”, chorzy musieli też złożyć ofiarę bogu – najczęściej koguta.

 

I tak oto kończymy zwiedzanie największego centrum pielgrzymkowego starożytnej Grecji, oczywiście oprócz pokazanych obiektów w tej fotorelacji istnieje w tym miejscu wiele innych stanowisk archeologicznych – przeważnie jednak w postaci fundamentów ledwie wystających z ziemi lub jedynie kamiennych fragmentów złożonych w miejscu ich wykopania.

Powrót do strony głównej:  STRONA GŁÓWNA 

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Collectanea_Philologica/Collectanea_Philologica-r2011-t14/Collectanea_Philologica-r2011-t14-s105-118/Collectanea_Philologica-r2011-t14-s105-118.pdf

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Epidaurus

https://pl.wikipedia.org/wiki/Epidauros