W części I i II odwiedziliśmy wzgórze z Akropolem ateńskim, Agorę rzymską, Agorę ateńską oraz Bibliotekę Hadriana.

Wszystkie wymienione wyżej zabytki kultury starożytnej znajdują się na wolnym powietrzu i są przeważnie odwiedzane przy wysokiej temperaturze, małej wilgotności a dodatkowo na Akropol trzeba wejść na wzgórze.

To wszystko może sprawić trochę trudności, dlatego w części III wizyty w Atenach proponuję odwiedzić klimatyzowane Narodowe Muzeum Archeologiczne znajdujące się przy ul. Patisson 44 zlokalizowane blisko Placu Omonia i stacji metra Victoria.

Muzeum otwarte w poniedziałki od 13⁰⁰ do 20⁰⁰

                od wtorku do niedzieli od 8⁰⁰  do 20⁰⁰

Muzeum nieczynne: 25-26 grudnia; 1 stycznia; 25 marca; w Niedzielę Wielkanocną; 1 Maja.

Bilet wstępu w 2017 roku: dorośli - 10 euro; ulgowy - 5 euro;

Bilet ulgowy seniorzy od 65 lat za okazaniem dowodu.

Młodzież i studenci do 18 lat - bezpłatnie.

Wejście jest bezpłatne dla wszystkich odwiedzających w następujące dni :
. 6 marca (wspomnienie Meliny Mercouri)
. 18 kwietnia (Międzynarodowy Dzień Pamięci)
. 18 maja (Międzynarodowy Dzień Muzeów)
. ostatni weekend września (Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego)
. 28 października (Święto Narodowe)
. w pierwszą niedzielę miesiąca na okres od 1 listopada do 31 marca

Lokalizację  Muzeum względem zwiedzonych wcześniej obiektów pokazuję na planie Aten po lewej. Na dole fragment planu metra.

       

Po zwiedzeniu Agory ateńskiej wychodzimy na plac Monastiraki będący centrum Starówki Aten.
Z placu Monastiraki udajemy się do Narodowego Muzeum Archeologicznego, najlepiej dojechać metrem koloru zielonego. Wysiadamy na stacji Omonia lub na stacji Victoria. Pomiędzy tymi stacjami znajduje się Muzeum.

Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach jest największym muzeum tego typu w Grecji i jednym z największych muzeum na świecie. Pierwsze greckie muzeum archeologiczne zostało założone w 1829 roku przez premiera I. Kopodistriasa i mieściło się w sierocińcu Aigina.

Rosnąca ilość zabytków starożytnych odkrywanych zarówno w Atenach jak i całej Grecji wymusiły zbudowanie nowego dużego muzeum.

 

      

Budowę głównego budynku zakończono w 1889, do którego w latach następnych  dobudowano skrzydło wschodnie. Dzisiaj w tym potężnym neoklasycystycznym gmachu z końca XIX wieku zgromadzono ponad 20000 eksponatów archeologicznych z całej Grecji.

 

Zakres zbiorów obejmuje sztukę grecką od czasów prehistorycznych do późnego antyku, a poszczególne eksponaty prezentowane są w salach wg działów:

• prehistoria -  obejmująca neolit (kultura kamienia gładzonego od 9000 do 4500 p.n.e), kultura cykladzka (kultura brązu od 2900 do 1100 p.ne., kultura i cywilizacja mykeńska (ok 1700/1600 do 1150 p.n.e).

• rzeźba - od epoki archaicznej VII wieku p.n.e. aż do epoki hellenistycznej III i II wieku p.n.e.

• ceramika - obejmująca styl geometryczny IX wieku p.n.e. do końca IV wieku n.e.

• odkrycia z archipelagu wysp Santoryn leżącego  na Morzu Egejskim gdzie wybuch wulkanu Thera w I połowie XII wieku p.n.e. zatopił jedną z wysp.

• metalurgia

• oraz kilka innych mniejszych działów jak stuka starożytnego Egiptu, sztuka Bliskiego Wschodu, freski z wyspy Tira.

W sali naprzeciw wejścia głównego są zgromadzone liczne przedmioty reprezentujące epokę neolitu i brązu w postaci całych kolekcji sztuki mykeńskiej z przewagą znalezisk ze starożytnego miasta greckiego Mykeny.

Eksponaty są datowane na drugie tysiąclecia p.n.e. Pośród eksponatów zobaczyć można całe kolekcje złotej biżuterii, złotych naczyń, liczne egzemplarze sztyletów, wyrobów z kości słoniowej.

 

 

 

Nam pozostaje podziwiać kunszt rzemieślników sprzed 2500 lat.

 

 

 

 

 

 

 

 

Przykładem tego kunsztu a zarazem ciekawostką są odnalezione naczynia ze złota mające z zewnątrz ozdobny relief, natomiast wewnątrz są gładkie (podwójne ścianki). Budzi respekt ich wiek - 3500 lat p.n.e.

Do bardzo oryginalnych eksponatów sztuki mykeńskiej na pewno zaliczyć można złote maski pośmiertne. Wykonane ze złotej blachy metodą młotkowania ukazują zdolność mykeńskich artystów w ukazaniu rysów twarzy zmarłego.Maski były układane na twarzy zmarłego. Najsłynniejszą maską znajdującą się Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach jest maska Agamemnona legendarnego króla Mykenów. Maska datowana jest na 1500 rok p.n.e.

Wykopaliska prowadzone w mieście Tyryns na Peloponezie przez Heinricha Schliemmana, a później przez Wilhelma Dorpfelda doprowadziły do odkrycia tam osady z III tysiąclecia p.n.e oraz twierdzy z kompleksem pałacowym z XIV - XIII wieku p.n.e. Reprezentacyjna część pałacowa pokryta była freskami których fragmenty przedstawiające procesję kobiet niosących ofiary są eksponowane w salach zwiedzanego muzeum. Samo stanowisko archeologiczne w Tyryns zostało w roku 1999 wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

      

W jednej z dużych sal wystawowych, w jej centralnej części stoi rzeźba mężczyzny  z brązu znaleziona przypadkowo w 1927 roku w Morzu Egejskim zwana Posejdonem z Artemizjon lub Zeusem z Artemizjon. Drugi człon nazwy nie budzi u nikogo żadnych zastrzeżeń, gdyż rzeźba została wydobyta z dna morza w okolicy  Przylądka Artemizjon. Natomiast zagadką może być fakt dlaczego dla jednych uczonych jest to Posejdon, zaś dla drugich Zeus.

Otóż rzeźba datowana na lata 460 - 450 p.n.e. została wydobyta niekompletna. Układ rąk wskazuje że w prawej ręce mężczyzna trzymał jakiś przedmiot gotowy do rzutu. A z uwagi, że przedmiot nie został odnaleziony jedni archeolodzy twierdzą że był to trójząb będący atrybutem Posejdona, zaś inni uważają że był to piorun rzucany przez Zeusa.Dla większości zwiedzających nie ma to żadnego znaczenia gdy się patrzy na posąg wykonany 2500 lat temu o takim odwzorcowaniu anatomii ciała ludzkiego - można powiedzieć ład i harmonia.

W następnej przestronnej sali wystawienniczej reprezentującej epokę archaiczną (6- 8 wiek p.n.e) duża ilość posągów męskich, a konkretnie z okresu dojrzałego archaizmu. W rzeźbie jest to najczęściej kuros (nagi młodzieniec) lub kora (przyodziana w luźne szaty dziewczyna).

Rzeźby z tamtej epoki charakteryzują się wyprostowaną sylwetką z charakterystyczną wysuniętą do przodu lewą nogą, przyległymi do tułowia rękami oraz uśmiechem na twarzy tzw. archaiczny uśmiech.

 

   

 

 

Głowa kobiety z Argive niedaleko Argos na Peloponezie przedstawiająca Herę - w mitologii greckiej trzecią córkę Kronosa i Rei, żonę Zeusa jest przykładem ukazania przez artystę klasycznego profilu twarzy z prostym nosem względem czoła. Hera była boginią niebios i płodności, patronką macierzyństwa, piękna i rodziny. Poniżej dwa zdjęcia Hery - widać pozostałości dawnej polichromii.

 

    

W następnym pomieszczeniu oglądamy dużą kolekcję eksponatów związanych z pochówkiem zmarłych - ceramiczne naczynia tzw.amfory nagrobne i marmurowe stele z płaskorzeźbami.

Amfory służyły do przechowywania popiołów po kremacji zmarłego i stały na grobach zmarłych gdyż widoczność była częścią starożytnych znaków pogrzebowych.

   

Na zdjęciach amfora nagrobna o wysokości 155 cm datowana na rok 760 - 750 p.n.e charakteryzująca się pięknym wzorem geometrycznym. Tej wielkości amforę trudno było nie zauważyć na grobie.

Główna scena przedstawia pogrążone w żałobie kobiety, mężczyzn i dzieci z uniesionymi nad głowę rękami  będącymi gestem żałoby.

Następnym znakiem żałoby w okresie archaicznego stylu w starożytnych Atenach były stele - marmurowe płyty z płaskorzeźbami nawet kilku osób, najczęściej rodziny.

 

Przykładem doskonałej steli może być widoczna na lewo tzw. stela Hegeso. Jest to starożytna attycka stela uważana za jeden z najpiękniejszych przykładów greckiej sztuki sepulkralnej, czyli twórczości artystycznej powiązanej z kultem zmarłych.

 

            

Stela Hegeso wykonana jest z marmuru pentelickiego, ma wysokość 1,56 m i szerokość 0,97 m. Została odnaleziona na cmentarzu dipylońskim w ateńskiej dzielnicy Keramejkos i jest datowana na V - IV wiek p.n.e. Płyta jest w formie świątyni z wyrytym u góry imieniem zmarłej - Hegeso, córka Proksenosa. Przedstawia siedzącą Hegeso i służącą - na twarzach widać smutek.

Duże wrażenie robi ekspresyjna rzeźba małego chłopca na wielkim galopującym  koniu - rzeźba wykonana z brązu. 

Chłopiec ubrany w sandały i dorycki chiton - krótką koszulę lnianą noszoną w Grecji jedynie na lewym ramieniu, zakładaną bezpośrednio na ciało.

 

  

Rzeźba została wydobyta w częściach w roku 1928 i 1937 z wraku statku w pobliżu przylądka Artemizjon - stąd jej nazwa "Jeździec z Artemizjon".

Po wydobyciu rzeźbę złożono, zniszczone części ogona i brzucha konia uzupełniono. 

Nie odnaleziono wodzy i bata które trzymał chłopiec - pozostawiono rzeźbę bez tych części.

Cała kompozycja rzeźby zachwyca sceną pełną realizmu i ekspresji. Oglądając ją można zobaczyć dbałość nieznanego twórcy rzeźby w ukazaniu jej detali. 

Równie ekspresyjna i bogata w odtworzone szczegóły jest starożytna płaskorzeźba młodego chłopca etiopskiego poskramiającego konia. Płaskorzeźba składa się z dwóch płyt marmurowych. Nie ma zgody co do daty powstania płaskorzeźby - jest datowana na 1 lub 4 wiek p.n.e.

Na zakończenie dwa freski z kolekcji prezentowanej na piętrze muzeum odkrytych przez archeologa Spirosa Marinatosa na wyspie Thera (Santoryn).

Istniejąca przed 1600 rokiem p.n.e. wyspa została w wyniku wybuchu wulkanu częściowo zatopiona i częściowo zasypana popiołami wulkanicznymi.

Wykopaliska potwierdziły istnienie na wyspie starożytnego miasta, a najważniejszym znaleziskiem były dobrze zachowane malowidła freskowe o różnej tematyce - sceny rodzajowe jak walczące na pięści dzieci, sceny z bitwami morskimi, sceny z przyrody itp. 

 

     

Muzeum, jak wcześniej podałem posiada ok. 20 tysięcy eksponatów więc dokładne obejrzenie większości z nich jest możliwe jedynie przy osobistym odwiedzeniu. Ja prezentując kilkadziesiąt zdjęć, jedynie pokazałem ogrom budynku, wielkość sal wystawowych i różnorodność eksponatów w większości sprzed 2 - 2,5 tysiąca lat p.n.e.  Myślę, że obejrzenie tej fotorelacji zachęci do zwiedzenia Narodowego Muzeum Archeologicznego podczas pobytu w Atenach.