GRECJA - Ateny.
Część III - Narodowe Muzeum Archeologiczne.
Wycieczka z dnia 19 września 2017
W
części I i II odwiedziliśmy wzgórze z Akropolem ateńskim, Agorę
rzymską, Agorę ateńską oraz Bibliotekę Hadriana.
Wszystkie
wymienione wyżej zabytki kultury starożytnej znajdują się na
wolnym powietrzu i są przeważnie odwiedzane przy wysokiej
temperaturze, małej wilgotności a dodatkowo na Akropol trzeba wejść
na wzgórze.
To
wszystko może sprawić trochę trudności, dlatego w części III
wizyty w Atenach proponuję odwiedzić klimatyzowane Narodowe Muzeum
Archeologiczne znajdujące się przy ul. Patisson 44 zlokalizowane
blisko Placu Omonia i stacji metra Victoria.
Muzeum
otwarte w poniedziałki od 1300 do 2000
od
wtorku do niedzieli od 800 do 2000
Muzeum
nieczynne: 25-26 grudnia; 1 stycznia; 25 marca; w Niedzielę
Wielkanocną; 1 Maja.
Bilet
wstępu w 2017 roku: dorośli - 10 euro; ulgowy - 5 euro;
Bilet
ulgowy seniorzy od 65 lat za okazaniem dowodu.
Młodzież
i studenci do 18 lat - bezpłatnie.
Wejście
jest bezpłatne dla wszystkich odwiedzających w następujące dni :
. 6 marca (wspomnienie Meliny
Mercouri)
. 18 kwietnia (Międzynarodowy Dzień Pamięci)
.
18 maja (Międzynarodowy Dzień Muzeów)
. ostatni weekend
września (Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego)
. 28
października (Święto Narodowe)
. w pierwszą niedzielę
miesiąca na okres od 1 listopada do 31 marca
Lokalizację
Muzeum względem zwiedzonych wcześniej obiektów pokazuję na planie
Aten po lewej. Na dole fragment planu metra.
Po
zwiedzeniu Agory ateńskiej wychodzimy na plac Monastiraki będący
centrum Starówki Aten.
Z
placu Monastiraki udajemy się do Narodowego Muzeum Archeologicznego,
najlepiej dojechać metrem koloru zielonego. Wysiadamy na stacji
Omonia lub na stacji Victoria. Pomiędzy tymi stacjami znajduje się
Muzeum.
Narodowe
Muzeum Archeologiczne w Atenach jest największym muzeum tego typu w
Grecji i jednym z największych muzeum na świecie. Pierwsze greckie
muzeum archeologiczne zostało założone w 1829 roku przez premiera
I. Kopodistriasa i mieściło się w sierocińcu Aigina.
Rosnąca ilość zabytków starożytnych odkrywanych zarówno w Atenach jak i całej Grecji wymusiły zbudowanie nowego dużego muzeum.
Budowę
głównego budynku zakończono w 1889, do którego w latach
następnych dobudowano skrzydło wschodnie. Dzisiaj w tym
potężnym neoklasycystycznym gmachu z końca XIX wieku zgromadzono
ponad 20000 eksponatów archeologicznych z całej Grecji.
Zakres
zbiorów obejmuje sztukę grecką od czasów prehistorycznych do
późnego antyku, a poszczególne eksponaty prezentowane są w salach
wg działów:
-
prehistoria
- obejmująca neolit (kultura kamienia gładzonego od 9000 do
4500 p.n.e), kultura cykladzka (kultura brązu od 2900 do 1100
p.ne., kultura i cywilizacja mykeńska (ok 1700/1600 do 1150 p.n.e).
-
rzeźba
- od epoki archaicznej VII wieku p.n.e. aż do epoki hellenistycznej
III i II wieku p.n.e.
-
ceramika
- obejmująca styl geometryczny IX wieku p.n.e. do końca IV wieku
n.e.
-
odkrycia
z archipelagu wysp Santoryn leżącego na Morzu Egejskim gdzie
wybuch wulkanu Thera w I połowie XII wieku p.n.e. zatopił jedną z
wysp.
-
oraz
kilka innych mniejszych działów jak stuka starożytnego Egiptu,
sztuka Bliskiego Wschodu, freski z wyspy Tira.
W
sali naprzeciw wejścia głównego są zgromadzone liczne przedmioty
reprezentujące epokę neolitu i brązu w postaci całych kolekcji
sztuki mykeńskiej z przewagą znalezisk ze starożytnego miasta
greckiego Mykeny.
Eksponaty
są datowane na drugie tysiąclecia p.n.e. Pośród eksponatów
zobaczyć można całe kolekcje złotej biżuterii, złotych naczyń,
liczne egzemplarze sztyletów, wyrobów z kości słoniowej.
Nam pozostaje podziwiać kunszt rzemieślników sprzed 2500 lat.
Przykładem
tego kunsztu a zarazem ciekawostką są odnalezione naczynia ze złota
mające z zewnątrz ozdobny relief, natomiast wewnątrz są gładkie
(podwójne ścianki). Budzi respekt ich wiek - 3500 lat p.n.e.
Do
bardzo oryginalnych eksponatów sztuki mykeńskiej na pewno zaliczyć
można złote maski pośmiertne. Wykonane ze złotej blachy metodą
młotkowania ukazują zdolność mykeńskich artystów w ukazaniu
rysów twarzy zmarłego.Maski były układane na twarzy zmarłego.
Najsłynniejszą maską znajdującą się Narodowym Muzeum
Archeologicznym w Atenach jest maska Agamemnona legendarnego króla
Mykenów. Maska datowana jest na 1500 rok p.n.e.
Wykopaliska
prowadzone w mieście Tyryns na Peloponezie przez Heinricha
Schliemmana, a później przez Wilhelma Dorpfelda doprowadziły do
odkrycia tam osady z III tysiąclecia p.n.e oraz twierdzy z
kompleksem pałacowym z XIV - XIII wieku p.n.e. Reprezentacyjna część
pałacowa pokryta była freskami których fragmenty przedstawiające
procesję kobiet niosących ofiary są eksponowane w salach
zwiedzanego muzeum. Samo stanowisko archeologiczne w Tyryns zostało
w roku 1999 wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.
W
jednej z dużych sal wystawowych, w jej centralnej części stoi
rzeźba mężczyzny z brązu znaleziona przypadkowo w 1927 roku
w Morzu Egejskim zwana Posejdonem z Artemizjon
lub Zeusem z Artemizjon. Drugi
człon nazwy nie budzi u nikogo żadnych zastrzeżeń, gdyż rzeźba
została wydobyta z dna morza w okolicy Przylądka Artemizjon.
Natomiast zagadką może być fakt dlaczego dla jednych uczonych jest
to Posejdon, zaś dla drugich Zeus.
Otóż
rzeźba datowana na lata 460 - 450 p.n.e. została wydobyta
niekompletna. Układ rąk wskazuje że w prawej ręce mężczyzna
trzymał jakiś przedmiot gotowy do rzutu. A z uwagi, że przedmiot
nie został odnaleziony jedni archeolodzy twierdzą że był to
trójząb będący atrybutem Posejdona, zaś inni uważają że był
to piorun rzucany przez Zeusa.Dla większości zwiedzających nie ma
to żadnego znaczenia gdy się patrzy na posąg wykonany 2500 lat
temu o takim odwzorcowaniu anatomii ciała ludzkiego - można
powiedzieć ład i harmonia.
W
następnej przestronnej sali wystawienniczej reprezentującej epokę
archaiczną (6- 8 wiek p.n.e) duża ilość posągów męskich, a
konkretnie z okresu dojrzałego archaizmu. W rzeźbie jest to
najczęściej kuros (nagi młodzieniec) lub kora
(przyodziana w luźne szaty dziewczyna).
Rzeźby
z tamtej epoki charakteryzują się wyprostowaną sylwetką z
charakterystyczną wysuniętą do przodu lewą nogą, przyległymi do
tułowia rękami oraz uśmiechem na twarzy tzw. archaiczny
uśmiech.
Głowa
kobiety z Argive niedaleko Argos na Peloponezie przedstawiająca Herę
- w mitologii greckiej trzecią córkę Kronosa i Rei, żonę Zeusa
jest przykładem ukazania przez artystę klasycznego profilu twarzy z
prostym nosem względem czoła. Hera była boginią niebios i
płodności, patronką macierzyństwa, piękna i rodziny. Poniżej
dwa zdjęcia Hery - widać pozostałości dawnej polichromii.
W
następnym pomieszczeniu oglądamy dużą kolekcję eksponatów
związanych z pochówkiem zmarłych - ceramiczne naczynia tzw.amfory
nagrobne i marmurowe stele z płaskorzeźbami.
Amfory
służyły do przechowywania popiołów po kremacji zmarłego i stały
na grobach zmarłych gdyż widoczność była częścią starożytnych
znaków pogrzebowych.
Na
zdjęciach amfora nagrobna o wysokości 155 cm datowana na rok 760 -
750 p.n.e charakteryzująca się pięknym wzorem geometrycznym. Tej
wielkości amforę trudno było nie zauważyć na grobie.
Główna
scena przedstawia pogrążone w żałobie kobiety, mężczyzn i
dzieci z uniesionymi nad głowę rękami będącymi gestem
żałoby.
Następnym
znakiem żałoby w okresie archaicznego stylu w starożytnych Atenach
były stele - marmurowe płyty z płaskorzeźbami nawet kilku osób,
najczęściej rodziny.
Przykładem doskonałej steli może być widoczna
na lewo tzw. stela Hegeso. Jest to starożytna attycka stela uważana
za jeden z najpiękniejszych przykładów greckiej sztuki
sepulkralnej, czyli twórczości artystycznej powiązanej z kultem
zmarłych.
Stela
Hegeso wykonana jest z marmuru pentelickiego, ma wysokość 1,56 m i
szerokość 0,97 m. Została odnaleziona na cmentarzu dipylońskim w
ateńskiej dzielnicy Keramejkos i jest datowana na V - IV wiek p.n.e.
Płyta jest w formie świątyni z wyrytym u góry imieniem zmarłej -
Hegeso, córka Proksenosa. Przedstawia siedzącą Hegeso i służącą
- na twarzach widać smutek.
Duże
wrażenie robi ekspresyjna rzeźba małego chłopca na wielkim
galopującym koniu - rzeźba wykonana z brązu.
Chłopiec ubrany w sandały i dorycki chiton -
krótką koszulę lnianą noszoną w Grecji jedynie na lewym
ramieniu, zakładaną bezpośrednio na ciało.
Rzeźba
została wydobyta w częściach w roku 1928 i 1937 z wraku statku w
pobliżu przylądka Artemizjon - stąd jej nazwa "Jeździec z
Artemizjon".
Po
wydobyciu rzeźbę złożono, zniszczone części ogona i brzucha
konia uzupełniono.
Nie
odnaleziono wodzy i bata które trzymał chłopiec - pozostawiono
rzeźbę bez tych części.
Cała
kompozycja rzeźby zachwyca sceną pełną realizmu i ekspresji.
Oglądając ją można zobaczyć dbałość nieznanego twórcy rzeźby
w ukazaniu jej detali.
Równie
ekspresyjna i bogata w odtworzone szczegóły jest starożytna
płaskorzeźba młodego chłopca etiopskiego poskramiającego konia.
Płaskorzeźba składa się z dwóch płyt marmurowych. Nie ma zgody
co do daty powstania płaskorzeźby - jest datowana na 1 lub 4 wiek
p.n.e.
Na
zakończenie dwa freski z kolekcji prezentowanej na piętrze muzeum
odkrytych przez archeologa Spirosa Marinatosa na wyspie Thera
(Santoryn).
Istniejąca przed 1600 rokiem p.n.e. wyspa
została w wyniku wybuchu wulkanu częściowo zatopiona i częściowo
zasypana popiołami wulkanicznymi.
Wykopaliska
potwierdziły istnienie na wyspie starożytnego miasta, a
najważniejszym znaleziskiem były dobrze zachowane malowidła
freskowe o różnej tematyce - sceny rodzajowe jak walczące na
pięści dzieci, sceny z bitwami morskimi, sceny z przyrody itp.
Muzeum,
jak wcześniej podałem posiada ok. 20 tysięcy eksponatów więc
dokładne obejrzenie większości z nich jest możliwe jedynie przy
osobistym odwiedzeniu. Ja prezentując kilkadziesiąt zdjęć,
jedynie pokazałem ogrom budynku, wielkość sal wystawowych i
różnorodność eksponatów w większości sprzed 2 - 2,5 tysiąca
lat p.n.e. Myślę, że obejrzenie tej fotorelacji zachęci do
zwiedzenia Narodowego Muzeum Archeologicznego podczas pobytu w
Atenach.
|