Dolomity - Treking w okolicy Terenten (wł. Terento).

                                         Wycieczka z dnia 27 czerwca 2021 r.

Praktycznie cały poprzedni dzień spędziliśmy w autokarze, wyjeżdżając z Krakowa o godz. 8⁰⁰ dotarliśmy do miejscowości Terento (niem. Terenten) do hotelu Tyrolenhof we Włoszech około godz. 23.

 

       

 

Terenten (wł.Terento) to wieś gminna we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Bolzano należąca do Tyrolu Południowego.  W skład gminy wchodzi kilka miejscowości takich jak Marga, Talson, Montr Newe, Ast, Pilchen zamieszkałych ogółem przez ok. 1700 mieszkańców którzy prawie w całości mówią po niemiecku (99,41%).

 

Nie należy się temu dziwić, gdyż Tyrol Południowy, czyli rejon położony na południe od głównej grani Alp pierwotnie należący do monarchii Habsburskiej,  po I wojnie światowej został włączony do Włoch i poddany obowiązkowej italianizacji polegającej na zakazie używania i nauki j. niemieckiego, zmianie nazw miejscowości itp. W roku 1972 rejon uzyskał autonomię pozwalającą używać zarówno języka niemieckiego i włoskiego jako języków urzędowych. W mojej fotorelacji będę używał nazw niemieckich a w drugim członie w miarę możliwości nazw włoskich.

 

Jak przystało na wieś ranek powitał nas piękną pogodą i dzwonkami krów wychodzącymi na pastwisko -  sympatyczne bydlaki, ale w żaden sposób nie reagowały na nasze przywoływania.

 

 

Mając przed sobą kilka dni intensywnego chodzenia po Dolomitach pierwszy dzień zaplanowany jako aklimatyzacja polegająca na przejściu ok. 10-12 km w okolicy miejscowości Terenten (wl.Terento).  

 

Tradycyjnie dla chcących kiedyś przejść tą samą trasą mapka z naniesionym kilometrażem i ważniejszymi obiektami wartymi zobaczenia. Na wycinku mapy wydawnictwa Kompas "Pustertal Val Pusteria" w skali 1:25 000 nr 671 wygląda to tak:

 

 

Poniżej dwa fragmenty Mapy cz. na której dokładniej w powiększeniu widać zaznaczoną tą samą trasę. Część I umożliwia przejście krótszy spacer szlakiem młynów i ziemnych piramid od miejsca startu do ostatniego młyna (start, dojście do pkt nr 3, oraz powrót przez pkt.7) - taki odcinek to ok. 4 km spacer. 

 

 

 

Dla bardziej wytrwałych część II (od pkt. nr 3 przez pkt. 4, 5. 6, 7 powrót) - realizując ten wariant przechodzimy ok. 11,3 km z doskonałymi punktami widokowymi na km. 5,2; km 7,5 oraz km 10,5.  Długości realizacji wycieczki pozostawiam do indywidualnej decyzji.

 

 

 

0,0 km trasy - Start i meta trekingu z parkingu Hotelu Tyrolenhof w Terenten (Terento). Po smacznym śniadaniu grupa z zapałem rusza na szlak. Pierwsze 150 metrów drogą główną nr 40 zwaną Strada de Sole della Val Pusteria w kier. wschodnim.

 

 

Droga prowadzi lekko pod górkę, bezpośrednio za mostem nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento zacznie się nasz szlak młynów wodnych (Mühlenweg sent mulini).

 

 

0,15 km trasy - z drogi głównej nr 40 zwanej Strada de Sole della Val Pusteria skręcamy na lewo. Bardzo charakterystyczny punkt trasy oznaczony symbolem doliny - kołem młyńskim. Po prawej stronie ścieżki stoi budynek dawnej kuźni.

 

          

 

 

            

 

Początek szlaku młynów wodnych prowadzi zarastającą, malowniczą i trochę tajemniczą ścieżką pośród trawiastych pagórków - zgubić się nie można, po prostu trzeba iść wydeptaną ścieżką.

 

 

 

0,33 km trasy - mostek nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento. Po jego przejściu pierwszy z zabytkowych młynów wodnych tzw. Müller-Mühle  (młyn Millera).

 

 

 

 

 

 

Wzdłuż szlaku młynów nad strumieniem Tarner Bach-Rio do Terento obecnie znajduje się siedem dawnych młynów wodnych, z których jeden ma ponad 500 lat. Ścieżką za Müller-Mühle idziemy w kierunku następnego.

 

 

 

 

 

 

 

0,5 km trasy - na szlaku kolejny mostek. Przechodzimy na drugą stronę strumienia i kontynuujemy wędrówkę szerszą drogą lekko pod górkę.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0,57 km trasy -po lewej stronie ukryty w drzewach Mill saw - dawny młyn piła.

 

0,89km trasy -  kolejny mostek usytuowany tuż przed przed wodospadami. Przechodzimy na lewą stronę strumienia Terner Bach-Rio di Terento.

 

 

 

 

 

Po przejściu mostka ok. 10 metrów lekko w górkę i wychodzimy na utwardzoną szerszą drogę kontynuując spacer na prawo.

 

      

 

Po swojej lewej stronie mamy teraz trawiaste zbocze, zaś po prawej poniżej drogi wartki strumień Terner Bach-Rio di Terento tworzący liczne kaskady wodne.

Przed nami zabudowania Jenneweinhof (dawnego młyna Tolden) na tle szczytu Steinspitz Punta del Saso wznoszącego się na wysokość 2509 m n.p.m.

 

 

 

 

 

 

Jeszcze przed dojściem do Jenneweinhof (dawnego młyna Tolden) wyłania się po prawej stronie największa atrakcja turystyczna Terenten (Terento) w postaci ciekawych form skalnych tzw. "Erdpyramiden" - ziemnych piramid.

 

 

1,0 km trasy - po lewej stronie drogi budynek Jenneweinhof stojący na wysokości 1330 m n.p.m. - dawny młyn wodny Tolden. Dzisiaj pełni rolę punktu gastronomicznego - otwarty jedynie w miesiącach większego ruchu turystycznego tj. od maja do października.

 

Przed budynkiem, od strony drogi ciekawy element małej architektury w postaci pnia drzewa z herbem Gminy Terento zatwierdzonym przez radę gminy do użytku w 1969 roku.

 

W herbie na czerwonym tle stoi pług wózkowy symbolizujący tradycje rolnicze tego regionu.

 

         

 

 

 

 

1,1 km trasy - dosłownie naprzeciwko budynku dawnego młyna Tolden doskonały punkt widokowy. Za strumieniem Terner Bach-Rio di Terento majestatyczne piramidy ziemne w Terento tj.  "Erdpyramiden". Dużą przyjemnością jest ich podziwianie popijając kawę pod parasolami na słonecznym tarasie punktu gastronomicznego Jenneweinhof.

 

 

 

 

 

 

Jak powstały te cuda natury? Sam materiał w postaci piasku, kamieni, gliny pochodzi sprzed ok. 14 000 lat z okresu ostatniego zlodowacenia kiedy to lodowce zaczęły się cofać na północ w kierunku Skandynawii.

Natomiast piramidy ziemne które dzisiaj oglądamy powstały niedawno bo w roku 1834 kiedy to ogromna powódż na tym terenie spowodowała obsunięcie się większej części zbocza przy strumieniu Terner Bacg-Rio di Terento.

 

         

W następnych latach czynniki atmosferyczne takie jak opady śniegu, mróz, deszcze, promienia słoneczne spowodowały wypłukiwanie gliny, piasku tworząc smukłe iglice.

 

          

Głazy na szczycie iglic tworzą jakby parasol ochronny. Można powiedzieć, że piramidy ziemne przetrwają tak długo jak długo nad nimi znajdują się głazy szczytowe. Gdy głaz spadnie nastąpi gwałtowna erozja iglicy i zamienia się ona w pryzmę podobną do wydmy.

 

 

 

 

 

 

Takie piramidy ziemne nie są jedynymi we Włoszech i spotkać je można W Tyrolu Południowym również w Ritten (Renon) leżącym na wschód od Bolzano, w dolinie rzeki Eisack (Isarco) - na zboczach góry Ritten.

 

Idziemy w dalszym ciągu szlakiem młynów pozostawiając za sobą ziemne piramidy. Droga w dalszym ciągu lekko wznosi się do góry pomiędzy trawiastym zboczem z lewej i płynącym potokiem z prawej.

 

 

 

 

 

 

 

 

1,4 km trasy - następny z młynów nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento zwany młynem Hansena (Hansen-Mühle). Przy każdym spotkanym młynie ustawiona jest tablica informująca o jego historii, budowie, zasadzie działania.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Po minięciu Hansen Mühle węższa ścieżka wije się zboczem i doprowadza do pozostałych czterech młynów wodnych na strumieniu Terner Bach-Rio di Terento.

 

 

 

 

Młyny stoją w odleglości ok. 100 metrów jeden od drugiego, a są to w kolejności:

1,5 km trasy - Gasser Mühle,

1,6 km trasy - Hansleitner Mühle

1,7 km trasy - Jakobe Mühle

1,8 km trasy - Talackerer Mühle

 

 

 

         

 

Idąc tym pięknym szlakiem czuje się atmosferę dawnych czasów kiedy stało tu więcej młynów pełniących rolę młynów wodnych, kuźnic, warsztatów tkackich, kowalskich, stolarskich. A można czuć się w odległych czasach gdy czyta się, że niektóre z tych młynów mają ponad 500 lat. Wrośnięte w otaczającą przyrodę sprawiają naprawdę duże wrażenie estetyczne.

 

 

 

 

 

 

Wszystkie siedem na tym szlaku zostały odrestaurowane, a wytyczona ścieżka edukacyjna przypomina o tradycjach zamieszkałych na tym terenie mieszkańców. Od połowy maja do października w każdy poniedziałek w godz. od 10 do 14 można zwiedzać działający młyn.

Ponadto wszystkie młyny działają podczas Święta Młynów w Terento które odbywa się co roku w pierwszą niedzielę sierpnia.

 

1,9 km trasy - po obejrzeniu ostatniego młyna wodnego Talackerer Mühle można powrócić do centrum Terentet (Teronto) tą samą trasą – wtedy spacer zakończy się po przejściu ok. 3,8 km.

Nasza grupa kontynuuje jednak dalszy treking w kierunku wzniesienia Gols będącego doskonałym punktem widokowym na Dolomity i naturalnym miejscem do kąpieli słonecznych. Aby taki wariant wycieczki wybrać należy w okolicy ostatniego młyna wejść na szlak nr 8A prowadzący na Gols.

Punktem charakterystycznym szlaku 8A może być most nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento za ostatnim młynem Talackerer Mühle.

 

       

 

W tym właśnie punkcie jest 1,9 km naszej trasy, a znajduje się on na wysokości 1464 m n.p.m.

 

Od mostu szlak 8A biegnie szeroką drogą pięcioma długimi zakosami by po ok. 3,3 km doprowadzić nas na wzgórze Bols leżące na wysokości 1784 m n.p.m..

 

 

Mamy więc do pokonania ok. 320 przewyższenia w 90% przez las iglasty. Realizując taki program wycieczki będziemy mieć dwa w jednym: inhalację płuc w lesie oraz opalanie na wzgórzu Gols.

Jak widać na zdjęciach szlak 8A poprowadzony jest szeroką, wygodną drogą zarówno dla pieszych jak i rowerzystów, a w zimie jest doskonałym torem dla saneczkarzy.

 

     

 

 

 

  

Po przejściu mostu, po ok. 200-250 metrach otwiera się szeroki widok w kierunku Terenten-Terento oraz dolinę strumienia którą podchodziliśmy podziwiając stare młyny.

 

 

 

Jest nawet ławeczka przy stoku łąkowym – ustawiona przez prywatnych darczyńców, o czym informuje umieszczona na niej tabliczka. Nie pozostało mi nic innego jak przysiąść na ławeczce i zrobić kilka zdjęć.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kontynuujemy łagodne podejście następnymi zakosami szlaku 8A. Poszczególne zakosy na km. 2,1; 2,4; 3,3; 4,4.

 

 

5,1 km trasy – rozgałęzienie szlaków. Od szlaku nr 8A którym pokonywaliśmy zakosy odchodzi w lewo szlak nr 8 prowadzący w kierunku pastwiskEngllalm w dolinie Terental Valle di Terento. My na razie idziemy szlakiem 8A na wprost na ukazujący się w tunelu drzew prześwit wzgórza Gols.

 

 

 

5,2 km trasy – wzgórzeGols. Położone na wysokości 1784 m n.p.m. - naturalne solarium (łac.solarius „słoneczny” od słowa sol „słońce”). Jak na solarium przystało znajdziemy tu ławeczki i drewniane leżaki do opalania.

 

 

 

Trzeba wiedzieć, że wieś wypoczynkowa Terenten (Terento) w dolinie Pustertal (Val Pusteria) bardzo często jest nazywana „krainą słońca” z racji położenia na płaskowyżu śródgórskim o dużym nasłonecznieniu.

 

 

 

O Terenten (Trrento) mówi się , że słońce nigdy tu nie zachodzi i jest to prawda, gdyż o wiele dłużej świeci niż w innych wioskach Południowego Tyrolu. Zimą świeci od 8 rano do 16 wieczorem, a w lato od 4 do 20.

Na wzniesieniu Gols chwila odpoczynku i podziwianie widoków. Najlepszy widok jest w kierunku południowo-wschodnim.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ze słonecznego wzgórza Gols jest kilka różnych sposobów powrotu do centrumTerenten-Terento, a mianowicie:

1. Powrót tą samą drogą co przyśliśmy tj. szlakiem nr 8A i szlakiem młynów nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento – długość całkowita wycieczki ok. 5,2+5,2=10,4 km

2. Powrót szlakiem nr 8 w kierunku wschodnim lub zachodnim. Ruszając w kierunku wschodnim na pierwszej krzyżówce szlaków skręcamy na prawo i szlakiem 8C dochodzimy do pierwszego zakosu szlaku nr 8A którym podchodziliśmy. Dalej szlakiem młynów nad strumieniem Terner Bach-Rio di Terento – długość całkowita wycieczki ok. 5,2 + 3,3+2,1=10,3 km

3. Ja wybrałem szlak nr 8 w kierunku zachodnim prowadzący do doliny Terental Valle di Tereto, gospodarstwa Englalm (1826 m n.p.m.) i dalej szlakiem nr 22 do znanych nam już młynów – długość całkowita wycieczki ok. 5,2+6,1= 11,3 km.

Aby wejść na szlak nr 8 powracamy ok. 100 metrów (do km. 5,1) i skręcamy w oznaczoną ścieżkę szlaku nr 8, kierunek Englalm Alpenrosensteig. A jak wskazuje sama nazwa szlaku „Alpenrose” - alpejska róża należy się spodziewać , że spotkamy na nim ciekawostki przyrodnicze.

 

     

 

Pierwsze co rzuca się w oczy to duża ilość krzewów rododendronów zwanych również różanecznikami – wyjaśnia to oficjalną nazwę ścieżki „Alpenrosensteig”. Niestety wiosenne przymrozki zrobiły swoje i krzewy mają bardzo mało kwiatów.

 

 

 

Maszerując wypatrzyłem kilka innych ciekawostek przyrodniczych zachwycających zarówno kompozycją, kształtem, kolorami i swoją strukturą.

 

 

 

       

 

 

    

 

 

 

 

 

 

 

Ścieżka prowadzi właściwie prawie poziomo na wysokości 1700-1750 metrów, w większości przez gęsty iglasty las sosnowo-modrzewiowy bez szerszych widoków. Jest mało uczęszczana ale dobrze widoczna.

 

           

Dopiero po przejściu ok. 1,5 km, z poza drzew zaczyna się nieśmiało ukazywać dolina z pastwiskami i okoliczne szczyty.

 

 

 

 

 

Widok w kier. północno-zachodnim (na pierwszym planie szczyt Altberg 2384 m n.p.m.)

 

6,8 km trasy – charakterystyczny punkt trasy szlaku nr 8. Dochodzimy do granicy lasu z pastwiskiem. Na pastwisko wyprowadza malownicza furtka . W górę odchodzi wariant szlaku nr 8 doprowadzający na wzgórze Gols – jest on równoległy do naszego którym szliśmy tylko poprowadzony wg wyższej poziomicy.

 

 

Bezpośrednio za furtką w dolinę spływa strumień zasilający potok Terner Bach-Rio di Terento. Od tego momentu idziemy lekko w dół do doliny Terenten Valle Terento.

 

      

        gospodarstwo RaffaltAlm w dol. Terenten Valle Terento                                                   gosp. EnglAlm w dolinie Terenten Valle Terento

 

Na pastwiskach w dolinie widoczne kilka zagród zamieszkałych przez Tyrolczyków mówiących (tak jak w całym Tyrolu Południowym) w języku tyrolskim dialektem języka niemieckiego. W wysokich partiach doliny do której schodzimy widać kilka gospodarstw: AseAlm; PilingAlm; EnglAlm i RaffaltAlm – do tych dwóch ostatnich wkrótce dojdziemy.

Patrząc w kierunku północno-zachodnim widać Alpy Zillertalskie (niem.Zillertaler Alpen, wł. Alpi della Zillertal) tworzące w sumie pięć grup górskich. Ze szlaku którym idziemy widać grupę południową tzw. Pfunderee Berge położoną w całości we Włoszech (Tyrol Południowy).

 

 

 

 

 

 

7,3 km trasy – mostek na strumieniu Terner Bach-Rio di Terento przed gospodarstwem EnglAlm. Szlak nr 8 dosłownie przechodzi przez ogrodzoną posesję. Należy wchodząc i wychodząc otworzyć i zamknąć za sobą furtkę.

 

 

 

 

7,5 km trasy - gospodarstwo EnglAlm w dol. Terenten Valle Terento. Tuż za nim nasz szlak nr 8 krzyżuje się ze szlakiem nr 22 biegnącym z Terenten-Terento na szczyt Eidechsspits (Cime di Terente – 2738m n.p.m.). Skręcamy więc na lewo na szlak nr 22 biegnący w dół do Terenten-Terento.  Za nami pozostaje samotne gospodarstwo EnglAlm.

 

 

 

 

 

 

 

 

Opuszczamy gospodarstwo AnglAlm nie zapominając zamknąć za sobą dużej bramy i maszerujemy szeroką drogą dojazdową którą poprowadzony jest szlak nr 22 sprowadzający do Terenten-Terento.

 

Początkowo szlak nr 22 prowadzi łagodnym stokiem, spadającym do doliny Terenten Valle Terento. Po obu stronach kwieciste łąki - przed nami szeroki widok na Dolomity.

 

 

 

 

 

 

8,1 km trasy - następne gospodarstwo RaffalAlm położone na wysokości 1713 m n.p.m. Głównym zajęciem gospodarzy jest rolnictwo i hodowla zwierząt gospodarskich.

 

 

 

Tym razem szlak biegnie obok gospodarstwa (nie ma bramek). Na uwagę zasługuje ciekawe ujęcie wody.

    

Również z tego miejsca pięknie prezentują się Dolomity. Na zdjęciu górnym widać wyróżniający się szczyt - Peitlerkofel o wysokości 2871m n.p.m. Na łące jeszcze jedno ujęcie wody dla bydła powracającego z pastwisk.

 

 

 

8,1 km trasy - granica łąki z lasem. Jeszcze jedna brama - od niej idziemy w dalszym ciągu szlakiem nr 22 ale cieniu drzew leśnych.

 

 

 

 

 

9,5 km trasy – wychodzimy z lasu dochodząc do asfaltowej drogi tzw. Sonnbergstraße, skręcamy w lewo, lekko w dół i po ok. 100 metrach dochodzimy do parkingu. Z parkingu można ścieżką dojść do szlaku młynów i powrócić tym szlakiem do centrum Terenten-Terento.

 

 

 

 

Ja, aby nie wracać tą samą trasą wybrałem wariant dalszej wędrówki drogą asfaltową z szerszymi widokami na trasę szlaku młynów i centrum Terenten-Terento – co ukazują zdjęcia poniżej.

 

 

 

 

 

 

 

 

10,0 km trasy – schodzimy z asfaltu na ścieżkę w lewo (szlak nr 22) doprowadzającą do szlaku młynów i wracamy do centrum Terenten-Terento.   Ostatnie ok 400 metrów można zejść ze szlaku młynów na szlak "Natur und Kulturweg" i przejść ulicą do drogi głównej  dochodząc obok pensjonatu "Aichnen" do starej kuźni przy której rano wchodziliśmy na szlak młynów. Wracamy wtedy przez ładny zakątek Terenten-Terento.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11,3 km trasy – koniec wycieczki przy hotelu Tyrolhof. Treking bardzo malowniczą trasą zarówno widokową jak i przyrodniczo-kulturową. Możliwość wyboru spaceru krótkiego szlakiem młynów nad Tarner Bach-Rio di Terento, jak również wydłużenie spaceru na wzgórze Gols i doliny Terental Valle di Terento. Jak komu pasuje.

 

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alpy_Zillertalskie

https://pl.wikipedia.org/wiki/Terenten

https://www.pustertal.org/de/pustertal/kronplatz/terenten/

https://www.pustertal.org/de/highlights/natur-landschaft/naturschauspiele/erdpyramiden/

https://www.suedtirolerland.it/de/freizeit-aktiv/kinder-familie/sonstige-ausflugsziele-fuer-familien/muehlen/

 

 

 

 

 

Powrót do strony głównej:  STRONA GŁÓWNA 

Powrót do podstrony Dolomity:  DOLOMITY