Nawę główną oddzielały od naw bocznych kamienne kolumny z ceglanymi łukami. Do dnia dzisiejszego w absydzie zachowały się trzy łukowate okna oraz kamienne półokrągłe schody charakterystyczne dla tamtego okresu.
W czasach kiedy Nesebyr był siedzibą biskupów budowano duże świątynie - bazyliki, taką bazyliką jest właśnie Stara Metropolia wybudowana w V wieku.
Nie była to jedyna bazylika w mieście - w X - XI wieku została wybudowana Bazylika Św. Stefana (tzw. Nowa metropolia) - na planie oznaczona nr 20.
W następnych wiekach XIII i XVIII dobudowano dobudówki - posiada trzy nawy, absydę i narteks. Widać wyraźne tradycje bułgarskiego budownictwa sakralnego i bizantyjskiej szkoły architektonicznej.
Zbudowana z kamiennych bloków i cegły zapożycza wiele elementów z innych wczesnochrześcijańskich kościołów charakterystycznych dla bułgarskiej architektury takich jak: architektoniczne profile, elementy ceramiczne, pasy cegieł, rozety, łuki, pasy cegieł ułożone raz szeroko, raz wąsko.
Wszystko to powoduje, że cerkiew zachwyca swym oryginalnym wyglądem i zachęca do wejścia do wnętrza. Przejście obok i nie wstąpienie do środka jest po prostu grzechem, a dlaczego - niech pokażą zdjęcia.
Cerkiew Świętego Stefana (Nowa Metropolia) jest jedną z nielicznych świątyń w Nesebyrze z tak dobrze zachowanymi freskami. Większość fresków pochodzi z XIV- XVIII wieku.
Nie może dziwić, że bardzo duża część fresków poświęcona jest Matce Boskiej - w pierwszym okresie świątynia była pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Można obejrzeć namalowane duże sceny jak choćby pokazany niżej fresk "Wniebowzięcie Bogurodzicy".
W innych scenach np.Cuda Chrystusa w nawie głównej przewija się ponad 1000 postaci przestawionych w dziesiątkach kompozycji. Z wystroju wnętrza cerkwi Św.Stefana w oczy rzuca się drewniany ikonostas z końca XVI wieku, oraz z XVIII wieku drewniany tron arcybiskupa i piękna ambona.
Kto pójdzie nabrzeżem po północnej stronie półwyspu ujrzy dwie następne bazyliki. Jedna to stanowisko archeologiczne z nikłą pozostałością tzw. Bazyliki północno zachodniej zbudowanej na ruinach antycznej świątyni, zlokalizowane w okolicy portu północnego - na planie oznaczone nr 4. Jak widać na zdjęciach dolnych pozostały nikłe ślady po jej istnieniu.
Idąc dalej nabrzeżem, po minięciu dużych parkingów dojdziemy do lepiej zachowanej bazyliki zwanej Przybrzeżną Bazyliką "Świętej Bogurodzicy Eleusy" - na planie oznaczona nr 17.
Bazylika Najświętszej Bogurodzicy Eleusa (Miłosierna), jest dawnym kościołem
klasztornym zbudowanym w VI wieku.
Przypuszcza się że została zniszczona przez trzęsienie ziemi. Część północna i nawa główna zatopiła się w morzu, ale od 1920 roku podjęto działania wykopaliskowe i badania oraz na ich podstawie częściową rekonstrukcję.
W czasie prac wykopaliskowych odkryto wiele grobowców, ceglane pieczęcie i inne przedmioty będące obecnie w Muzeum Archeologicznym.
Wielu badaczy uważa, że w Bazylice Najświętszej Bogurodzicy Eleusa znajdowała się słynna ikona Bogurodzicy ze srebrnym okuciem i napisem darczyńcy datowanym na 1342 rok.
Jeżeli jesteśmy przy Bazylice Najświętszej Bogurodzicy Eleusa to tuż obok znajduje się pozostałość po wiatraku i młynie w nim pracującym - na planie oznaczony nr 16.
Bardzo przyjemny zakątek na wzgórzu z widokiem na Morze Czarne, Słoneczny Brzeg. Można przysiąść w kawiarence "Adamo", coś zjeść lub napić się kawy i podziwiać ładne widoki.
Jak podają różne źródła kiedyś w Nesebyrze było 40 świątyń, dzisiaj tych widocznych dla turystów jest ok. 12. Oprócz odwiedzonych wcześniej bazylik możemy odwiedzić jeszcze kilka cerkwi. Między innymi idąc główną ulicą Messambria dojdziemy do małego parku gdzie ujrzymy Cerkiew Chrystusa Wszechwładcy Pantokratora - na planie oznaczona nr 6.
Cerkiew została wybudowana za czasów cara Iwana Aleksandra (1331-1371), ma masywną sylwetę z kamienia i cegły.
Oglądając tą budowlę, w oczy rzuca się charakterystyczna ozdobna i kolorowa dekoracja ścian zewnętrznych - każda ze ścian inne ornamenty. Najbardziej bogata pod tym względem jest strona wschodnia z absydą. Różnorodność ornamentów, naprzemienne pasy kolorowych cegieł, rzędy ślepych łuków, kolorowa ceramika, fryzy, rzeźbione elementy kamienne, centralna kopuła i uszkodzona dzwonnica czynią cerkiew bardzo malowniczą.
Na zdjęciu górnym uważny obserwator zauważy poziomy pas z ornamentem z motywem swastyki (卐 lub 卍) kojarzony zazwyczaj z ruchem neofaszystowskim. Ten symbol użyty w świątyniach nie powinien to dziwić, gdyż w średniowieczu używano taki motyw jako symbol religijny Słońca.
Obecnie w Cerkiewi Chrystusa Pantokratora mieści się galeria sztuki z ekspozycją sztuki bułgarskich artystów. Otwarta codziennie od 900 do 2100. Wstęp płatny: dorośli - 3,00 lv; dzieci - 2,00 lv.
Sama cerkiew ładnie komponuje z placykiem-parkiem który ją otacza. Są ładne domy, drzewa, kwiaty, kilka kawiarenek. Jest też duża restauracja "Deno" - na planie oznaczona nr 19. W restauracji szeroki wybór kuchni bułgarskiej, europejskiej, śródziemnomorskiej oraz
następujące usługi i udogodnienia: Wi- Fi, możliwość zapłaty kartą płatniczą, klimatyzacja, ogród / taras.
BUŁGARIA. Nesebyr - starożytna perełka Morza Czarnego część 1.
Mniej więcej w połowie tej grobli, po lewej stronie wita nas charakterystyczny wiatrak - symbol tej części wybrzeża Morza Czarnego. Dawniej w każdej miejscowości stało po kilka takich wiatraków. 
Tak było od czasów imperium rzymskiego i bizantyjskiego aż do IX wieku kiedy w bułgarskim języku zaczęto nazwę wymawiać jako Mesebyr, a w późniejszym czasie przyjęto fonetyczne brzmienie - NESEBYR. 
Na honorowym miejscu w sali ogólnej wisi dyplom poświadczający wpis Starego Nesebyru na listę Światowego
Dziedzictwa Kulturowego UNESCO wydany 9 grudnia 1983 roku na VII sesji Komitetu Światowego
Dziedzictwa, we Florencji we Włoszech.
