UJAZD ZAMEK KRZYŻTOPÓR - 10 listopada 2008r
Wykorzystując piękną jak na tę porę roku pogodę, postanowiliśmy wyskoczyć z Radomia do Ujazdu , aby obejrzeć ruiny zamku Krzyżtopór. Po ok. 80 km dojeżdżamy do Opatowa i zatrzymujemy się aby rozprostować nogi. Ładne
miasteczko w woj. świętokrzyskim – jest siedzibą powiatu. Warto
obejrzeć kolegiatę św.Marcina, pozostałości murów miejskich z
jedyną zachowaną bramą tzw. Warszawską, oraz podziemną trasę turystyczną pod rynkiem starego miasta.
Ponieważ
celem naszej wycieczki jest Ujazd, Opatów odwiedzimy innym razem.
Wsiadamy aby za następne 14 km ujrzeć Krzyżtopór w całej
okazałości.

Ujazd jest wsią sołecką na południowo-wschodnim
krańcu Gór Świętokrzyskich. Leży 14 km od Opatowa i Klimontowa,
25km od Staszowa, 32 km od Sandomierza.
Dla
łatwiejszego dojazdu podaję dane GPS: N 50 42
47 E 21 18 40
 |
Krzyżtopór od strony wejścia.
Pierwsza
wzmianka o miejscowości Ujazd pochodzi z lat 1174-1176 i jest
wymieniana w akcie własności klasztoru jędrzejowskiego.
W XV wielu
Ujazd był własnością rodu Oleśnickich herbu Dębno, a następnie
należał do rodu Zborowskich, by w końcu przejść na własność
rodu Osolińskich.
|
Zamek
można zwiedzać codziennie w godzinach 8 – do zmierzchu. Wykupujemy bilety
wstępu i ruszamy na zamek.
W
latach 1621 - 1644 Krzysztof Ossoliński wybudował w Ujezdzie zamek
obronny. Po usunięciu wierzchniej warstwy ziemi
posadowiono go litej skale.
Zbliżamy się do głównej bramy
wejściowej w wieży zegarowej, aby po przejściu przedsionka znaleźć
się na głównym dziedzińcu zamku. |
 |
Po
obu stronach dziedzińca głównego znajdowały się pomieszczenia
gospodarcze (niewidoczne na zdjęciu), natomiast na wprost widoczny
na zdjęciu trzypiętrowy budynek pałacu.
Jego
fasadę zdobią powtarzające się motywy łuku triumfalnego z
oknami i wnękami. Kiedyś w tych czworolistnych i okrągłych
wnękach umieszczone były podobizny rodziny Ossolińskich, zaś we
wnękach prostokątnych umieszczone były postacie alegoryczne.
 |
Z dziedzińca głównego kierujemy się wzdłuż wysokich ścian pałacu na dziedziniec wewnętrzny.
|
Jako ciekawostkę przewodniki podają, że ogromny
zamek symbolizowały 4 baszty jako cztery pory roku, 12 wielkich
komnat jako miesiące roku, 52 pokoje jako tygodnie w roku oraz 365
okien jako dni w roku
Jesteśmy na dziedzińcu wewnętrznym.
|
 |
Jest to wewnętrzny
dziedziniec pałacowy o kształcie eliptycznym. Całość otoczona
jest sklepionymi galeriami, przez które na parterze przejeżdżały
pojazdy konne. |
 |
Idąc w dalszym ciągu po
osi zamku schodzimy pochyłym tunelem tylnego skrzydła pałacowego
do ośmiobocznej wieży. |
Nad nami otwiera się widok
na zbudowaną na źródle ośmiobocznej wieży. Prawdopodobnie w tej
wieży było pomieszczenie gdzie w miejscu sufitu było akwarium.
Obecnie
jak widać na zdjęciach zamek ma statut trwałej ruiny - dobrze
zachowanej (pozostało ok. 90% murów i 10% stropów), częściowo
zabezpieczonych i udostępnionej do zwiedzania.
W roku 2007 zamek przeszedł na własność Gminy Iwaniska, która poprzez powołanie Instytucji Kultury Zamek Krzyżtopór w Ujeździe podejmuje próby zabezpieczenia zamku, jak również ożywienia ruin poprzez organizację różnych imprez i przedsięwzięć.
Największą imprezą jest Międzynarodowy Turniej Rycerski o szablę Krzysztofa Baldwina Ossolińskiego, odbywający się w ostatni weekend maja lub pierwszy czerwca. Organizowane są również Spotkania Muzyczne, Artyści Dzieciom niepełnosprawnym i inne.
Z
wieży ośmiokątnej wracamy do w okolice głównego wejścia, gdzie
po pochylni można wejść do pomieszczeń stajni. Podobnież
pomieszczenia te mają doskonałą akustykę.
Poprzez
jedno z wyjść bocznych wychodzimy na zewnątrz na wzmocniony murem
bastion i dochodzimy do ośmiokątnej wieży widzianej tym razem od
zewnątrz. Wysokość murów obronnych na bastionach dochodzi nawet
do 15m (średnio 5-7 m).
Zamek
broniło pięć bastionów rozmieszczonych w formie gwiazdy, co
ułatwiało obronę zamku. Jak wykazuje historia bastiony nie pomogły
– w czasie potopu szwedzkiego w 1658r zamek został zdobyty,
ograbiony i częściowo zniszczony. Ostatecznych zniszczeń dokonali
konfederaci barscy – od tamtej pory zamek jest niezamieszkały.
Na
zdjęciu powyżej jeden z bastionów tzw. korona, zaś poniżej fragmenty detali budowli zamkowej
 |
Jeszcze jeden z detali architektonicznych.
Topór
na wieży bramnej oznacza herb Ossolińskich, natomiast krzyż jest
symbolem katolicyzmu, co podkreślano w dobie reformacji i
kontrreformacji.
Nie
jest znany dokładny okres budowy zamku, wzmianki o budowie są już
z 1612r.
Rok
1631 utrwalony na bramie wejściowej prawdopodobnie oznacza
zakończenie pewnego etapu prac. |
Będąc
w Sandomierzu warto dojechać kilkadziesiąt kilometrów i obejrzeć
potężne ruiny zamku Krzyżtopór w Ujeździe.
Wszystkie
zdjęcia są mojego autorstwa, zaś przy opracowaniu korzystałem z
opisów Wikipedii oraz Mini przewodnika „Zamek Krzyżtopór”
wydanego przez Instytucję Kultury Zamek Krzyżtopór w Ujeździe.
Klikając w poniższy odnośnik wracamy do strony głównej:
|